اثر تاريخ‌هاي كاشت بر عملكرد دانه و صفات رويشي ارقام كلزا در منطقه ايلام

Effect of Planting Dates on Seed Yield and Vegetative Traits of Rapeseed Cultivars in Ilam Region

براي بررسي و تعيين مناسب‌ترين تاريخ كاشت ارقام كلزا و اثرات آنها بر عملكرد و اجزاي آن آزمايشي به صورت اسپليت پلات در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با 4 تكرار در سال زراعي 85-84 در ايستگاه مركز تحقيقات كشاورزي ايلام به مرحله اجرا درآمد. در كرت‌هاي اصلي 4 تاريخ كاشت 25/6، 10/7، 25/7 و10/8 و در كرت‌هاي فرعي سه رقم اكاپي،زرفام و طلايه قرار گرفتند. نتايج تجزيه واريانس عملكرد، اجزاي عملكرد و صفات مورد بررسي نشان داد كه بين تاريخ‌هاي مختلف كاشت، ارقام و اثرات متقابل از نظر صفات مورد بررسي اختلاف معني‌دار وجود دارد. بيشترين عملكرد دانه معادل 3622 كيلوگرم در هكتار در تاريخ كاشت 10 مهر و كمترين آن با 3075 كيلوگرم در هكتار در تاريخ كاشت 25 شهريور به دست آمد. در تاريخ كاشت 10 مهر بيشترين تعداد دانه در خورجين (55/61 خورجين)، بيشترين وزن هزار دانه (477/3 گرم) و بيشترين تعداد خورجين در ساقه اصلي (75/64 عدد) حاصل شد. رقم زرفام نسبت به ساير ارقام از نظر عملكرد دانه، تعداد دانه در خورجين، وزن هزاردانه، تعداد خورجين در ساقه اصلي نسبت به دو رقم ديگر برتري داشت. طول دوره گلدهي و ارتفاع بوته رقم طلايه نسبت به ساير ارقام بيشتر بود و در بين تاريخ‌هاي كاشت، تاريخ كاشت 10 مهر داراي تعداد روز تا شروع گلدهي كمتر و طول دوره گلدهي برتري نسبت به ساير تاريخ هاي كاشت بود. در اين آزمايش تاريخ كاشت 10 مهر همراه با رقم زرفام براي منطقه مناسب تشخيص داده شد.

To study the effect of the best planting date of rapeseed cultivars on seed yield, a split plot experiment was conducted in randomized compete block design with four replications at Agricultural and Natural Resources Research Center of Ilam province, Iran of 2005. Planting dates (September 5th, October 1st, October 15th and November 1st) were assigned to main plot and cultivars (Talaye, Rijent×Kobrah and Okapi) to sub plots. The results of the analysis variance of data showed that planting date, cultivars and their interaction effect were significant on under study traits at 1% level probability. The highest seed yield (3622 kg.ha-1) was obtained from September 5th and the lowest (3075 kg.ha-1) from October 1st planting dates. The highest number of seed per pod (61.55 seed), 1000-seed weight (3.477 g) and number of pod on main stem (64.75 pods) were observed in September 5th planting date. Zarfam cultivar had the highest seed yield, number seeds of per pod, 1000-seed weight and number of pods on main stem in comparison to other cultivars. Talaye had the highest days to flowering and plant height than other cultivars. Among planting dates, September 5th had lowest days to flowering and it was also evaluated as to be better than other planting dates. Therefore, September 5th planting date can be the results of this study recommended to Zarfam cultivar in this region.