حدود كلي معرفت بشري از ديدگاه ابن‌سينا

Ibn Sina on General limits of knowledge

از جمله مباحث مهم نظريه‌هاي معرفت مساله‌ي حدود كلي معرفت بشري است. در مساله‌ي حدود معرفت بشري ما با تعيين حدود و مرزهاي كلي معرفت بشري مواجه هستيم. اكثر فيلسوفان معرفت بشر را محدود دانسته و حدود و مرزهاي گوناگوني براي معرفت بشري قايل شده‌اند. ابن‌سينا نيز معرفت بشر را محدود شمرده و برخي از امور را از قلمرو ادراكي انسان خارج دانسته است. شيخ از يك سو معرفت را ممكن دانسته و لذا با شكاكيت مطلق به مقابله پرداخته و از سوي ديگر اين معرفت را محدود به حدود گوناگون دانسته و به تقابل با جزم‌گرايي مطلق مي‌پردازد. او حدود گوناگوني از قبيل محدوديت انسان در شناخت ذات اشيا ، محدوديت انسان در درك خدا، محدوديت انسان در درك معاد، محدوديت معرفتي ناشي از همراهي با ماده و جسم و ... براي معرفت بشري در نظر مي‌گيرد. او استدلال‌هاي مختلفي براي اثبات اين محدوديت‌ها آورده و بحث‌هاي جالب توجهي در باب اين محدوديت‌ها دارد. بررسي اين محدوديت‌ها به لحاظ شناخت ديدگاه كلي ابن‌سينا نسبت به معرفت بشري داراي اهميت فراوان بوده و كمك شاياني در فهم هر چه بهتر فلسفه‌ي او ايفا خواهد كرد.

General limits of knowledge is one of the important discussion in epistemological studies. In the matter of human knowledge, we confront with determining general limits of this knowledge. Most philosophers have regarded human knowledge as a limited one, and considered different limits for it. Ibn sina takes limited human knowledge too and excludes some of the affairs from cognitive realm of human. One the one hand, he accepts possibility of knowledge and therefore opposed skepticism. On other hand, he restricts this knowledge to the different limits and hence disagrees with absolute dogmatism. He takes into account different limits for human knowledge such as human limitation in recognizing the essence of things, human limitation in knowing God, human limitation in perceiving resurrection, cognitive limitation resulted from accompanying with material and body etc. He presents various arguments for proving these limitations and interesting discussions about these. Studying these limitations due to recognizing Ibn sina’s general viewpoint about human knowledge has been very important and will grant great assistance in understanding his philosophy.