نوسنگي شدن جنوب غرب آسيا بر پايه نظريه هاي باستان شناسي انسان شناختي

Neolithization of South-West Part of Asia according to Archeological and Anthropological Theories

در بخش‌هايي از جهان، در حدود دوازده هزار سال پيش در اثر متغيرهاي مختلف، سيستم معيشتي برخي از گروه‌ها و جوامع آذوقه‌جو دستخوش تغييرات بنيادي گرديد. چنان رخدادي به پيشگامي جنوب غرب آسيا نشانگر تكوين، تثبيت و توسعه روند رو به رشد يكجانشيني، اهلي‌سازي، كشت و زرع و... است. ظهور نماي جديد خاستگاه‌هاي موارد پيش‌گفته براساس كاوش‌ها، پژوهش‌ها و كشفيات جديدتر به‌طور مداوم در حال دست به دست شدن از ناحيه‌اي به ناحيه ديگر است. چنان يافته‌هايي به‌طور متناوب بر تشريحات و تبيينات ارايه شده در راستاي «نوسنگي شدن» منطقه تاثير بسزايي دارد. به همين دليل متخصصان بر پايه يافته‌هاي جديدتر، از يك سو به بررسي و آزمون انگاره‌هاي ارايه شده پيش از خود پرداخته و از سوي ديگر براساس شواهد مكشوف درصدد ارايه انگاره‌هاي جديدتر هستند. باستان‌شناسيِ گروه‌ها و جوامع پيش از كشت و زرع، مخصوصآ به منظور فهم جوامع شكارگرـگردآورنده و تبديل يا تغيير آن‌ها به جوامع يكجانشينِ كشت و زرع‌كننده، به ميزان زيادي به مردم‌شناسي و علوم مرتبط وابسته است. وقتي كه مردم‌شناسان و باستان‌شناسان «پيش از تاريخي» به مباحث و موضوعات تاثيرگذار در واپسين مراحل فراپارينه‌سنگي يا نخستين مراحل نوسنگي شدن مي‌پردازند، در تلاش‌اند كه آن‌ها را در چارچوب سبكي ـروايتي عمومآ تطوري دسته‌بندي كنند. در مقياس جهاني، «نوسنگي شدن» از ديدگاه‌هاي مختلف چون: محيطي، جمعيتي، اقتصادي، اجتماعي، رفتارهاي ايديولوژيكي، شناختي، تكنولوژيكي و مقايسات ميان‌فرهنگي در پرتو پژوهش‌هاي باستان‌شناختي و مشاهدات مردم‌نگاري مورد توجه قرار گرفته‌اند. در اين مقاله چنان پژوهش‌هايي به‌طور خلاصه در چارچوب مفاهيمي چون تاريخي ـفرهنگي، روندگرايي و فراروندگرايي دسته‌بندي، توضيح و تشريح شده‌اند.

About 12000 years ago, some parts of the world faced fundamental changes in subsistence strategies of some Foragers groups and societies because of different variables. Such an event with South-western Asia leadership is an indicator of genesis, sustaining and ever-increasing process of Sedentarism, domesticated animal raising, cultivation etc. Appearance of the above-mentioned phenomena has been continuously transferring from one region to another according to researches, studies and new discoveries. Such findings have seriously affected the related justifications and explanations of entering the Neolithization. That is why the scholars studied and examined the proposed assumptions based on the new findings in one hand; and they attempted to suggest new assumptions based on the new discoveries, on the other hand. Pre-agriculture communities and groups archeology depends highly on ethnology and the related sciences, especially for understanding the hunter-gatherer societies and their transformation into the sedentary and cultivator’s societies. When the pre-historians and ethnologists study the effective factors in the late Epipaleolithic or early Neolithic phases, in fact they are generally trying to identify them evolutionary through the stylish-narrative framework. At global level, Neolithization has been treated from different approaches including ideological behaviors, environmental, population, economic, social, cognitive, technological and cross-cultural comparisons as well as in the light of archeological researches and ethnographic observations. This article aims to classify, explain and describe briefly such researches in the framework of the historical-cultural, processual and postprocessual conceptual approaches.