كاهش آثار منفي تنش خشكي در نخود با كاربرد اسيد هيوميـك و عصـاره جلبـك دريايي

Mitigation of drought stress in chickpea through application of humic acid and seaweed extract

چكيده اين آزمايش در سه تكرار به صورت كرت دوبار خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي انجام شد. عامل اصلي، تنش خشكي در چهار سطح آبياري كامل(شاهد)، قطع آب در مراحل گل دهي،غلاف دهي و قطع آبياري از مرحله گلدهي تا برداشت. عامل فرعي نيز محلول پاشي در سه سطح آب مقطر (شاهد)، اسيد هيوميك و عصاره جلبك دريايي و عامل فرعي-فرعي مربوط به ارقام هاشم، ILC482 و محلي شاهرود (ميامي) بود. نتايج نشان داد اثر متقابل تيمار تنش خشكي در محلول پاشي بر تعداد غلاف در بوته، وزن صد دانه و شاخص برداشت معني دار بوده است. ارقام تحت تيمارهاي آبياري در صفات عملكرد بيولوژيك، عملكرد اقتصادي و شاخص برداشت اختلاف آماري معني داري نشان دادند. همچنين استفاده از محلول پاشي با تركيبات اسيد هيوميك و عصاره جلبك دريايي صفات تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته و شاخص برداشت در ارقام مختلف تحت تاثير قرار داد. تنش خشكي باعث كاهش 13 درصدي عملكرد دانه در ارقام مختلف نخود شد ولي استفاده از اسيد هيوميك به صورت محلول پاشي توانست با 50 درصد افزايش تعداد غلاف در بوته و دانه در بوته اثرات منفي تنش را كاهش دهد. واكنش ارقام مختلف نيز نسبت به كاربرد مواد طبيعي تقريبا يكسان بود ولي رقم ILC482 به دليل بالاتر بودن تعداد غلاف و دانه در بوته پس از كاربرد مواد طبيعي، كارايي بيشتري نسبت به دو رقم ديگرداشت.

Abstract: This experiment was performed as split-split plot experiment in a randomized complete block design with three replications. The main plot was drought stress in four levels including normal irrigation (control), water cessation at flowering, podding and flowering to physiological maturity stages. The sub plot was spraying with natural products in three level including spraying with distilled water (control), humic acid and seaweed extract and sub-sub plot was three chickpea varieties Hashem, ILC 482 and local landrace (Miami). The results of this study indicated that the interaction effect of drought stress and natural product spraying was significant on number of pods per plant, 1000-seed weight and harvest index was significant. Interaction effect of natural product spraying and variety was significant on number of pods and grain per plant and harvest index was significant. Drought stress decreased yield in different varieties by 13%, however, application of natural products especially humic acid could mitigate drought stress through increment of number of pod and grain per plant by 50%. Varieties responses almost were the same however variety ILC 482 had more efficiency in response to natural products in compared with other varieties because of more pod and grain in plant after natural products application