رديابي زيستي فلزات سنگين در بافت‌هاي ماهيان شورت و زمين كن در ذخيره‌گاه زيست‌كره حرا

Biomonitoring of heavy metals of fish tissues in Khamir and Laft ports of Hormozgan Province

مواد شيميايي مانند فلزات ناشي از فعاليت‌هاي كشاورزي و صنعتي در نهايت مسيرشان را به سوي اكوسيستم‌هاي آبي پيدا نموده و مي‌توانند اثرات سمي وسيعي روي موجودات آبزي داشته باشند. هدف از اين مطالعه تعيين ميزان سميت عناصر در نمونه‌هاي ماهيان شورت و زمين كن از منطقه حفاظت شده حرا مي‌باشد. نمونه‌هاي ماهيان شورت و زمين كن به منظور تعيين غلظت فلزات سنگين (Cd, Ni, Pb, Cr) در بافت‌هاي عضله، كبد و آبشش، از منطقه حفاظت شده حرا واقع در استان هرمزگان، جمع‌آوري و ميزان فلزات توسط دستگاه جذب اتمي اندازه‌گيري گرديد. اين مطالعه نشان مي‌دهد كه در مقايسه با آبشش و عضلات، كبد بالاترين غلظت فلزات كادميوم، كروم، سرب و نيكل را، به ترتيب با ميانگين 91/0، 26/1، 99/0 و 12/3 ميكروگرم در گرم در ماهي شورت و 91/0، 49/1، 43/1 و 03/3 ميكروگرم در گرم در ماهي زمين كن دارا است. روند نزولي ميزان تجمع فلزات در بافت‌هاي ماهيان به صورت كبد > آبشش > ماهيچه بود. محاسبات شاخص تجمع زيستي فلزات در هر دو گونه ماهي مورد مطالعه نشان داد كه كبد بالاترين و عضله كمترين را دارا مي‌باشد. نتايج آزمون همبستگي پيرسون در بافت‌هاي مورد مطالعه با عوامل طول كل، وزن و سن نشان داد كه ارتباط منفي معني‌داري بين غلظت فلزات سرب، كادميوم، كروم و نيكل در تمامي بافت‌ها با فاكتورهاي زيستي مذكور وجود دارد. همچنين نتايج حاصل از بررسي‌هاي آماري، حاكي از بالاتر بودن ميزان سرب در بافت عضله ماهيان شورت و زمين كن نسبت به استانداردهاي جهاني بود. مقادير كادميوم نيز در هر دو گونه پايين‌تر از استانداردهاي FAO و WHO مي‌باشد.

Chemicals derived from agricultural and industrial operations such as metals ultimately find their way into a water bodies and can produce a range toxic effects in aquatic organisms. The aim of this study was to measure toxic heavy metal concentrations in fish samples from mangrove conservation. In order to determination of heavy metals concentration (Cd, Ni, Pb, Cr) in muscle, liver and gills tissues, two saltwater fishes; silver sillage (Sillago sihama) and bartail flathead (Platycephalus indicus) collected from mangrove conservation area located in the Hormozgan province. All samples were measured by atomic absorption spectrophotometer. Study showed that the liver has the highest concentration of cadmium, chromium, lead and nickel with an average 0.9, 1.26, 0.99 and 3.12 micrograms per gram in the silver sillage and 0.91, 1.49, 1.43 and 3.03 micrograms per gram in the bartail flathead respectively. Decline rate of accumulation of metals in fish tissue was to the liver > gills > muscle respectively. According to bioaccumulation factor, the highest factor was in the liver and muscle had the lowest of it. The data revealed that there is a significant negative correlation between concentrations of lead, cadmium, chromium and nickel in each tissue with total length, weight and age factors. Also, the results showed that the mean concentrations for chromium and nickel were higher compare to WHO and FEPA international standards and lead concentrations were higher than FAO and WHO international standards. In this study cadmium values obtained were up to the international standards such as EU and UK in muscles of both of species.