امكان‌سنجي اجرايي گواهي سپرده قابل معامله به عنوان ابزار عمليات بازار باز در نظام بانكداري بدون ربا

Feasibility of Implementing Negotiable Certificates of Deposit as a Tool to Investigate the Open Market Operations on Interest-free Banking System

با توجه به ممنوعيت ربا (بهره) و به تبع آن عدم امكان به‌كارگيري اوراق قرضه كه بر بهره مبتني است، امكان استفاده از اين ابزار در نظام بانكداري بدون ربا وجود ندارد. از اين‌رو اجراي عمليات بازار باز از طريق خريد و فروش اوراق قرضه كه بر نرخ بهره مبتني است، مطلقاً كاربردي نداشته، بدين طريق عملاً قديمي‌ترين و شناخته‌شده‌ترين و در عين حال مهم‌ترين ابزار اعمال سياست پولي كه براي مهار نقدينگي در اقتصاد صورت مي‌پذيرفت، از مجموعه ابزارهاي سياستگذاري كه در اختيار بانك مركزي بود، كنار گذاشته شد. لذا اوراق جايگزيني از قبيل اوراق مشاركت، اوراق استصناع و ... توسط اقتصاددانان مسلمان براي عمليات بازار باز طراحي شد. مقاله حاضر با بررسي توصيفي و استفاده از منابع كتابخانه اي، تلاش كرده است، به اثبات اين فرضيه بپردازد كه «با به‌كارگيري اوراق گواهي سپرده قابل معامله، به عنوان مكمل ساير اوراق و صكوك اسلامي، جهت كنترل نقدينگي و تنظيم پايه پولي در چارچوب قانون عمليات بانكي بدون ربا در اختيار بانك مركزي قرار داده و خلا وجود اوراق قرضه را براي اعمال سياست پولي جبران كند». مقاله اين نتيجه را به دنبال دارد كه گواهي سپرده قابل معامله به عنوان ابزاري مكمل ساير اوراق اسلامي، مي تواند در عمليات بازار باز در بانكداري بدون ربا به كار گرفته شود و بانك مركزي با خريد و فروش اين اوراق طي عمليات بازار باز در بازار ثانويه، مي تواند به مديريت نقدينگي و اعمال سياستگذاري پولي موثر در اقتصاد كشور بپردازد.

Considering the prohibition of riba (Usury), and consequently the impossibility of using interest based bonds, they can not utilized as policy tool in the Usury-Free Banking System. As a result the Open Market Operations as specified by buying and selling interest-based bonds is not applicable in this system. Thereby virtually the oldest and best-known, and yet the most important tool of monetary policy for controling liquidity in the economy is excluded from the set of policy tools of the central bank.. Instead there are certain replacement securities such as “Participatory Bonds”, “Istisna securities” etc. devised by Moslem economists to be utilized as a substitute for the Open Market Operations in a non-usury banking system .The current paper using a descriptive methodology attempts to analyz the hypothesis that: “utilization of “Negotiable Certificates of Deposit”, as a compliment for bonds, Sukuk and other securities Provides Central Bank with alternative basis for policy tools in liquidity control and monetary management, within the framework of the Usury-Free Banking System, and therefore to some extent compensate for the absence of traditional bonds in monetary policy tools." Finally it is concluded that “Negotiable Certificates of Deposit” as a means of supplementing other securities, can be used in open market operations in a non-usury banking, enabling central bank to buy and sell securities through open market operations in the secondary market, This can effectively enable the monetary authority to manage the liquidity and enforce the monetary policy.