مكانيسم هاي آنتاگونيستي گونه هاي قارچ Trichoderma عليه قارچ Rhizoctonia solani عامل بيماري پوسيدگي مرطوب ريشه نخود ايراني

Antagonistic Mechanisms of Trichoderma spp. against Rhizoctonia solani, the causal agent of chickpea wet root rot disease

چكيده مكانيسم هاي آنتاگونيستي سه جدايه Trichoderma harzianum (THJ1, THJ2 & THB) ، يك جدايه T. virens و يك جدايه T. viride بر عليه Rhizoctonia solani عامل بيماري پوسيدگي مرطوب ريشه نخود ايراني مورد مطالعه قرار گرفت. در بررسي ماكروسكوپي تقابل مستقيم جدايه هاي Trichoderma و R. solani مشخص شد كه جدايه THJ2 در هر سه نوبت يادداشت برداري به ترتيب به ميزان 77/72، 72/94 و 05/94 درصد بيشترين تاثير را در بازدارندگي از رشد ميسيليوم R. solani داشته است. همچنين تمام جدايه هاي به كاررفته Trichoderma قادر به پيشروي روي ميسيليوم R. solani بودند. در بررسي ميكروسكوپي ناحيه تقابل جدايه ‌هاي Trichoderma و R. solani ، تماس، نفوذ و پيچش ريسه‌اي جدايه ‌هاي Trichoderma و قطعه قطعه شدن ريسه هاي قارچ بيمارگر مشاهده شد. در بررسي تاثير ترشحات مايع خارج سلولي جدايه‌هاي Trichoderma مشخص شد كه ترشحات مايع THJ2 به ميزان پنج و ده ميلي ليتر به ترتيب در سه نوبت يادداشت برداري به ميزان 34/62 ، 83/73، 97/70 و 04/68 ، 59/72 ، 52/80 درصد بيشترين تاثير را در بازدارندگي از رشد ميسيليوم R. solani داشته است. در بررسي تاثير ترشحات فرار جدايه هاي Trichoderma مشخص شد كه جدايه THB در هر سه نوبت يادداشت برداري به ترتيب به ميزان 02/68، 32/73 و 54/73 درصد بيشترين تاثير را در بازدارندگي از رشد ميسيليوم R. solani داشته است. به نظر مي آيد استفاده از تركيبات غير فرار بهترين مكانيسم آنتاگونيستي Trichoderma harzianum بر عليه بيمارگر محسوب مي گردد.

Abstract Antagonistic mechanisms of three isolates of Trichoderma harzianum (THJ1, THJ2 & THB), one isolates of T. virens and one isolates of T. viride were studied against wet root rot agent of Iranian chickpea, Rhizoctonia solani. In dual culture, all isolates of Trichoderma were able to affect the mycelial growth of R. solani. The isolate THJ2 had the highest percent of growth inhibition (72.77, 94.72 and 94.05 %) at three times interval. On the base of microscopic study R. solani was affected by Trichoderma through hyphal contact, hyphal penetration, hyphal coiling and hyphal fragmentation. The effect of Non Volatile Metabolites (NVM) of Trichoderma isolates on mycelial growth of R. solani indicated that the NVM of THJ2 inhibited the growth of pathogen more than other isolates at three times of measurement, using 5ml (62.34, 73.83 and 70.97 %) and 10 ml (68.04, 72.59 and 80.52 %). Volatile Metabolites (VM) of all Trichoderma isolates inhibited mycelial growth wherease T. harzianum (THB) had the highest effect at three times of measurement (68.02, 73.32 and 73.54 %).