حافظ، حضورِ جاودانه در زمان و مكان‌ها

Hāfez: Eternal presence in all times and places

حافظ، هنرمندي است بزرگ كه هنر و انديشه او از مرزهاي زمان و مكان فراتر رفته و خصلتي همه زماني و لامكاني پذيرفته است. در انديشه و ذهنيت هنريِ او، نشانه‌هاي زماني، حكمِ تكه‌هاي گوناگون از خطي واحد را مي‌يابند كه ازهم‌گسيخته نيستند و به جرياني كلي و بي‌نهايت تعلق دارند. نشانه‌هاي زماني و اقليمي در شعر حافظ طوري به كار رفته كه در برهه خاصي از زمان و تكه مشخصي از جغرافياي هستي محصور نمي‌مانند. اين نوشتار بر آن است تا با توسل به مفاهيم، معاني و مظاهرِ شعر حافظ، وجوه بي‌زمان و بي‌مكان آن را بيان كند. در اين راستا برخورد متفاوت حافظ با مفاهيم، واژگان و نام‌ها نشان داده شده و انديشه غيرجزمي و شاعرانه او به اختصار تبيين گرديده است. همچنين درباره منِ توسعه‌يافته و فرافردي حافظ كه جنبه‌اي از بي‌زماني و بي‌مكانيِ هنر اوست، سخن گفته شده است. مجموعه اين عوامل، كليت شعر حافظ را به صورت مولودي بي‌زمان و بي‌مكان معرفي مي‌كند و توانمندي منحصر به فرد او را در زدودنِ صورت‌هاي امور زمانمند بيان مي‌دارد

H?fez is a the great man of art whose poetry has become eternal in all times and places. In his artistic thought, time is not made of discrete parts, it is a continuous never ending line. H?fez is not bound with any specific time or place. The present article tries to demonstrate these two characteristics of his poetry, namely, the time – and placelessness, and also to reveal his dexterity to belong to any age regardless of time and place.