بررسي همبستگي و تجزيه عليت صفات ژنوتيپ هاي سويا تحت شريط تنش خشكي

Evaluation of Correlation and Path Analysis on Traits of Soybean Genotypes Under Water Deficit Stress

چكيده اين آزمايش در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با سه تكرار در دو شرايط تنش و بدون تنش خشكي بر روي چهارده ژنوتيپ سويا شامل Baj-Maj، M9، Hy-1، L17، Union، Bonus، Williams،Hack ،Clark ،Halcor، Flanklin، LD9، Steel، Elgine كه از گروه هاي رسيدگي دو و سه بودند، انجام شد. تنش خشكي از زمان گلدهي به صورت آبياري چهارده روز يكبار، در مقابل هفت روز يكبار، اعمال شد. نتايج نشان داد در شرايط بدون تنش، وزن هزار دانه، فاصله ميانگره و ارتفاع بوته با عملكرد در هكتار همبستگي هاي معني داري در سطح 1% داشتند. ارتفاع بوته با فاصله ميانگره بيشترين همبستگي و با تعداد دانه در بوته و وزن هزار دانه نيز همبستگي هاي مثبت و معني داري را در سطح 1% داشت. در شرايط تنش خشكي، ارتفاع بوته، طول دوره دوريش و فاصله ميانگره با عملكرد بيشترين همبستگي مثبت و معني دار را در سطح 1% داشتند. ارتفاع بوته با كليه صفات مورد بررسي شامل فاصله ميانگره، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، ميانگين مساحت برگ، وزن هزار دانه و عملكرد همبستگي هاي مثبت و معني داري در سظح 1% داشت. در رگرسيون گام به گام در شرايط بدون تنش، ارتفاع، ميانگين مساحت برگ، تعداد شاخه فرعي و تعداد غلاف در بوته وارد مدل آماري شده و 6/69% از تغييرات متغير وابسته را توجيه نمودند و در تجزيه عليّت روي آنها، ارتفاع بوته بيشرين اثر مستقيم و نهايي مثبت را بر عملكرد دانه داشت. در رگرسيون گام به گام در شرايط تنش خشكي، ارتفاع گياه ، طول دوره رويش و وزن هزار دانه وارد مدل آماري شده و مجموعا ً 1/64% از تغييرات متغير وابسته را توجيه نموده و در تجزيه عليّت، ارتفاع بوته بيشترين اثرات مستقيم و نهايي مثبت را بر عملكرد داشت.

Abstract: This experiment was conducted on fourteen genotypes from two and three maturity group of soybean as Baj-Maj، M9، Hy-1، L17، Union، Bonus، Williams،Hack، Clark، Halcor، Flanklin، LD9، Steel، Elgine under two normal and drought stress condition. The stress was induced from flowering stage as 7 versus 14 days irrigation. The results showed significant correlation between one hundred grain weight, inter nod, plant height with grain yield at 1% level under normal condition. The highest correlation belonged to plant height and inter nod. There were positive and significant correlation between plant height and number of grain per plant and one hundred grain weight at 1% level too. On the other hand the positive and highest significant correlations were between plant height, days to maturity, inter nod with grain yield under drought stress at 1% level. There were positive and significant correlations between plant height and other studied traits such as inter nod, number of pods per plant, number of grain per plant, average leaf area, one hundred grain weight and grain yield at 1% level. In step wise regression analysis under normal condition, four traits including plant height, average leaf area, number of sub branches and number of pods per plant were inserted to statistical model. They supported 69.6% of variation of dependent variable. In path analysis the highest direct and final effect on grain yield belonged to plant height. The results of step wise regression analysis under drought stress, three traits including plant height, days to maturity and one hundred grain weight were inserted to statistical model. They supported 64.1% of variation of dependent variable. In path analysis the highest direct and final effect on grain yield belonged to plant height.