بررسي ميزان و تغييرات زماني انباشت و عمق آب معادل برف درحوزه كارون شمالي؛ مطالعه موردي گردنه چري

An Investigation on Temporal Variation of Snow Accumulated Depth and Snow Water Equivalent in Northern Karoon Basin (Case Study: Col Cheri)

حوزه كارون، يكي از حوزه‌هاي آبخيز مهم در ايران است. در اين ناحيه بخش زيادي از بارش‌ها به شكل برف نازل مي شود. اطلاع از ميزان برف انباشته و عمق آب معادل آن، كمك زيادي به شناخت وضعيت هيدرولوژيكي و امكان برنامه‌ريزي دقيق به منظور مديريت صحيح و بهره‌برداري از منابع آب موجود در اين حوزه را فراهم خواهد نمود. انجام چنين اقدامي در كل حوزه وقت گير و پر هزينه است، لذا "گردنه چري" كه واجد شرايط لازم به عنوان "منطقه معرف برف سنجي" بوده، به عنوان الگويي از حوزه مذكور جهت انجام اين پژوهش انتخاب گرديد. در اين پژوهش، ارتفاع برف با استفاده از خط كش، حجم برف با برداشت نمونه توسط استوانه هاي مخصوص نمونه برداري و جرم آن به كمك ترازو و آب معادل برف براساس جرم مخصوص، اندازه‌گيري شد. براي عمليات برف سنجي 7 جايگاه در موقعيت‌هاي مختلف منطقه شناسايي و در هر جايگاه سه اشل مدرج(با دقت 1 سانتيمتر) از جنس چوب به طول 4 متر(طول مفيد 3 متر پس از نصب) و با آرايش مثلث قايم الزاويه با طول اضلاع 20 متر نصب گرديد. عمليات ميداني در طي 6 سال متوالي (آبان 1384 لغايت ارديبهشت 1390) اجرا شد. با بارش اولين برف، اندازه‌گيري و داده‌برداري شروع و بصورت هفتگي با قرايت اشل‌هاي نصب شده، ضخامت برف انباشته شده بر روي زمين ياد داشت و ثبت گرديد. همزمان با آن تعداد سه نمونه از تمام ضخامت برف برداشت و به روش توزين، جرم و جرم مخصوص برف و در نهايت عمق آب معادل آن تعيين گرديد. نتايج نشان داد كه مدت انباشت يا ماندگاري برف در طي 6 سال آمار برداري از 104 تا 193 روز متغيير بوده است. حداكثر عمق انباشت برف از نيمه بهمن ماه تا نيمه اسفند هر سال مشاهده گرديد. ميانگين حداكثر عمق برف انباشته از 103 تا 197 سانتيمتر و ميانگين سالانه عمق انباشت برف از 39 تا 100 سانتيمتر در نوسان بوده است. حداكثر ميزان آب معادل برف انباشته نيز از 37 تا 110 سانتيمتر و ميانگين سالانه آن نيز از 14 تا 44 سانتيمتر متغيير بوده است.

Karoon basin is one of the most important watersheds in southwestern of Iran. Great amount of precipitation in this region fall in the form of snow. Studying about accumulated snow and snow water equivalent in this basin can help to knowledge about hydrologic condition and better management on water sources.This research was carried out in the Col Chari region as an indicator region for snow measuring in north Karon basin. In this research snow height were measured directly with ruler. Also snow volume (with specific cylinder), weight (with digital scale) and snow water equivalent (according to snow bulk density) were determined. In order to snow measuring, seven sites were selected and three scaled indexes (accurate to one cm and four m in length) were established in each site. This research was performed for six years. In each year, inventory and data collection were started after the first snow and snow height were measured weekly. Also three samples of snow profile were supplied. The results indicated that snow stability had been differed from 104 to 193 days during six years. Maximum height of snow was observed in February. Also, we concluded that, maximum height of accumulated snow and mean of annually snow height were varied from 103 to 197 cm and from 39 to 100 cm respectively. Maximum amount of snow water equivalent and its annually mean were determined between 37 and 110 cm and between 14 and 44 cm respectively also.