مقايسه برخي روش‌هاي تعيين الگوي توزيع زماني بارش جهت برآورد سيلاب‌هاي شهري؛ مطالعه موردي بابلسر

Comparison of Some Rainfall Temporal Pattern Determination for Urban Flood Estimation (Case Study : Babolsar)

تغييرات شدت بارندگي در طول زمان پيشروي رگبار، تاثير به سزايي در شكل هيدروگراف و زمان وقوع دبي پيك سيلاب‌هاي ناشي از بارش دارد. يكي از ورودي‌هاي مهم مدل‌هاي شبيه‌سازي سيلاب‌‌هاي ناشي از بارندگي در حوضه‌هاي شهري، الگوي توزيع زماني بارش است كه در بخش شبيه‌سازي بارش- رواناب كاربرد داشته و مشخصات هيدروليكي جريان در مجاري آبروي شهري اعم از روباز و زيرزميني را تحت تاثير قرار مي‌دهد. روش‌هاي متعددي براي تعيين الگوي توزيع زماني بارش ارايه شده است. در اين تحقيق از روش‌هاي ين وجاو، شيكاگو و بلوك‌هاي ساختگي استفاده شد. به دليل درصد سطوح نفوذناپذير زياد و كوچك بودن حوضه شهري بابلسر، رگبار طرح 2 ساعته با دوره بازگشت 10 سال مورد بررسي قرار گرفت. 329 رگبار پيوسته از گراف‌هاي بارندگي بين سال هاي 1966 تا 1998 استخراج گرديد. رگبارها به 5 دسته كوچكتر از 6 ساعت، 6 تا 12 ساعت، 12 تا 18 ساعت، 18 تا 24 ساعت و بزرگ‌تر از 24 ساعت تفكيك شدند. دسته منحني‌هاي شدت- مدت- فراواني با استفاده از داده‌هاي بارندگي ثبت شده محاسبه و ترسيم شدند. زمان اوج‌گيري رگبار (نسبت t_p/t_d ) در روش ين و چاو محاسبه گرديد و از آن به جاي ضريب پيشروي رگبار (r) در روش شيكاگو استفاده شد. در روش بلوك‌هاي ساختگي نيز براي تعيين مركز زماني رگبار استفاده شد. نتيجه تحقيق حاضر بر اين نكته تاكيد مي‌كند كه در صورت وجود داده‌هاي بارندگي مناسب، روش ين وچاو مي‌تواند به عنوان روشي مطمين جهت تعيين زمان وقوع اوجگيري رگبار در يك ايستگاه يا منطقه مورد استفاده قرار گيرد.

Rainfall intensity changes during storm time advancement has more influence on shape of hydrograph and the time of peak storm flood discharge. One of the most important inputs in storm flood simulation models is rainfall pattern that applied in rainfall- runoff simulation section and affect the hydraulic characteristics of streams in water conduits, both open and closed. There are several methods for determination of rainfall temporal patterns. In this study Yen & chow, Chicago and Synthetic Block methods are used. Because of high imperviousness and small area of Babolsar Urban catchment, 2 hour design storm with 10 year return periods was accepted.329 continuous storm among the 1966 to 1998 was selected. Storms was separated in 5 categories ,less than 6 hr, 6-12 hr, 12-18 hr, 18-24 hr and longer than 24 hr. IDF curves are calculated and drawn. t_p/t_d value was calculated by Yen & Chow method, and used instead of advancement coefficient(r) in Chicago method. Centre of storm duration in Synthetic Block, determined by t_p/t_d value. Results of this research emphasis that by Yen & Chow method can be used as a trustable method for determination of rainfall advancement coefficient in one station or an area.