تاثير تلقيح قارچ ميكوريزا بر استقرار اوليه و خصوصيات مورفولوژيك گياه دارويي آويشن باغي در شرايط عرصه طبيعي

Effects of Mycorrhiza Symbiosis on Initial Establishment and Morphological Traits of Thyme (Thymus vulgaris) Under Natural Conditions

اگرچه كشت و بهره برداري از گياهان دارويي در عرصه هاي طبيعي هزينه ي كمتري نسبت به روش هاي زراعي دارد. امّا سرعت رشد بسيار پايين گونه ها موجب محدوديت استقرار كاشت در عرصه هاي طبيعي مي شود. اين آزمايش به منظور بررسي امكان افزايش درصد استقرار و سرعت رشد نهال هاي گياه آويشن (Thymus vulgaris) در مرتع بهاركيش قوچان در سال 91 انجام شد. بذر هاي آويشن ابتدا در شرايط گلخانه (سيني-هاي كشت) كاشته و پس از 45 روز با دوگونه ميكوريزا Glomus mosseae و G.intraradices تلقيح گرديد. پس از يك ماه نهال هاي گلداني به عرصه منتقل و به صورت طرح آزمايشي كرت هاي خرد شده بر پايه طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار و در مساحتي حدود 3600 مترمربع كشت شد. نتايج نشان داد كه درصد كلونيزه شدن ريشه گياه آويشن باغي با گونه G.mosseae حدود 92 درصد و با ميكوريزا G.intraradices حدود 68 درصد بود. اگرچه در ابتداي فصل رويش تلقيح ميكوريزا در استقرار اين گياه تاثير معني داري نداشت، ولي در انتهاي فصل، همزيستي قارچ ميكوريزا گونهG.mosseae به طور معني داري (01/0p?) سبب افزايش استقرار گياه آويشن شد و استقرار اين گياه را تا 30 درصد نسبت به شاهد افزايش داد. درصد كلونيزه شدن ريشه گياه آويشن باغي با ميكوريزا G.mosseae سبب افزايش وزن خشك كل گياه، برگ، ساقه، ريشه و ارتفاع گياه آويشن باغي شد، در حالي كه همزيستي با G. intraradices سبب كاهش برخي از اين صفات شد يا اينكه اثري نداشت. با توجه به نتايج مطالعه چنين به نظر مي رسد كه كاشت گلداني گياه آويشن باغي تلقيح شده با قارچ G.mosseae مي تواند روش موفقي براي تكثير آن درطبيعت باشد و مي تواند تاثير مطلوبي روي استقرار گياه آويشن باغي در مراتع داشته باشد.

While producing medicinal plants is more economic in their natural habitat than in farms, their establishment problems and slow growth rate are the main constraints under the natural conditions. This study was conducted to investigate the possibility for seedling transplantation of thyme into the natural conditions, in order to investigate the effect of mycorrhiza inoculation on establishment of this species in Bahar Kish rangeland, Quchan. Seeds were planted in glasshouse in small trays for 45 days, after that, seedlings were inoculated with two mycorrhiza species, Glomus mosseae and Glomus intraradices. After one month growth, the inoculated seedlings were transplanted into the natural. A complete randomized Block design with 30 replication was used. The results showed that mycorrhiza colonization with G. mosseae was 92% and with G. intraradices was 68%. There was no significant effect of inoculation on seedling establishment at early season, but at the end of growth there was a negative effect by G. intraradices but a positive effect by G. mosseae. Symbiosis with G. mosseae increased dry matter of leaf, stem, total dry matter and height of the plants while with G. intraradices had reduced these traits or the effects were non-significant. In conclusion pot planting can be an efficient method for establishing T. vulgaris under natural habitats, G. mosseae can be a beneficial symbiant for establishment of T. vulgaris in Baharkish rangelands.