اثر تاريخ كاشت بر صفات فنولوژيك، فيزيولوژيك و عملكرد دانه ژنوتيپ‌هاي كلزا در استان خوزستان

Effect of Planting date effect on Phenologic, Physiologic and seed yield traits in ot rapeseed (Brassica napus L.) genotypes Khuzestan province

در استان خوزستان تناوب زراعي به گونه اي است كه در برخي موارد پس از كشت‌هاي تابستانه، كاشت كلزا با تاخير مواجه شده و به تبع آن اثرات منفي بر عملكرد را به دنبال دارد. به منظور تعيين مناسب ترين ژنوتيپ و تاريخ كاشت، تحقيق فوق بر مبناي آزمايش كرت‌هاي يك بار خرد شده در قالب بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار در اهواز طي سال زراعي 85-1384 اجرا گرديد. چهار تاريخ كاشت؛ 15 و 30 آبان، 15 و 30 آذر در كرت‌هاي اصلي و چهار ژنوتيپ (هيبريد هايولا 401، رقم پي پي 401، رقم آر.جي.اس 003 ، رقم آپشن 500 ) در كرت‌هاي فرعي مورد مطالعه قرار گرفتند. نتايج نشان داد عملكرد دانه، اجزا عملكرد، ماده خشك كل و شاخص برداشت تحت تاثير تاريخ كشت اختلاف معني داري داشتند و اولين تاريخ كاشت از نظر صفات فوق برتر بود. ژنوتيپ‌هاي مورد بررسي نيز از نظر عملكرد دانه و اجزا آن و ساير صفات ذكر شده اختلاف معني داري داشتند. بيشترين و كمترين عملكرد دانه به ترتيب به هيبريد هايولا 401 با 61/2 تن در هكتار و رقم آپشن 500 با 51/1 تن در هكتار تعلق داشت. تاريخ كاشت اول از نظر كليه شاخص‌هاي فيزيولوژيك مورد بررسي نسبت به ساير تاريخ كاشت‌ها برتر بود. هيبريد ‌هايولا 401 به دليل بيش تر بودن شاخص سطح برگ (51/3)، ماده خشك كل (1249 گرم بر متر مربع)، سرعت رشد محصول (21 گرم بر متر مربع در روز)، ميزان جذب خالص (7 گرم بر متر مربع در روز) و سرعت رشد نسبي (064/0 گرم بر گرم در روز) داراي بالاترين عملكرد دانه (2805 كيلوگرم بر هكتار) بود. طبق نتايج اين تحقيق كاشت هيبريد هايولا 401 در تاريخ كاشت مطلوب نيمه آبان ماه توصيه مي‌شود.

In Khuzestan province, the conditions of alternative cropping in some case have a negative effect on yield after summer cropping, because of canola delay planting. But according to agronomic necessary, we are able to make a suitable managing by considering growth curve. Thus, experiment on the basis of split plot arrangement in randomized complete block performance in khuzestan agriculture research center in 2005-2006 agronomic years. Design was used, with 4 planting date (Nov, 6 and 21, Dec, 6, 21) as the main plot and 4 genotypes (Hyola 401, Pp401/15E, RGS 003, Option 500) as the subplots. Because of being synchronous of main stage of development with final heart season in Late planting, cause that first planting date made a better yield and growth parameters compare with other planting date. Hyola 401 Hybrid is made the highest yield and yield component to other genotypes, because of leaf Area Index (LAI), Total Dry Matter (TDM), Crop Growth Rate (CGR), Net assimilation Rate (NAR) and Relative Growth Rate (RGR) is better than all genotypes. Finally according the result of this research recommended to planting Hyola 401 Hybrid in 6 Nov as suitable planting date.