ارزيابي تحمل به تنش شوري در لاين هاي جو بدون پوشينه

Evaluation for Tolerance To Salinity Stress In Hull-less Barley lines

به منظور ارزيابي عملكرد دانه در لاين‌هاي جو بدون پوشينه در شرايط تنش شوري اين بررسي طي دو سال زراعي 1385-1383 در ايستگاه تحقيقات كشاورزي گرگان و با استفاده از 10 لاين در قالب دو آزمايش جداگانه و با استفاده از طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي، در چهار تكرار در شرايط بهينه رشد(بدون تنش) و تنش شوري (ECsoil=12/1-18/2 ds/m) مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج تجزيه واريانس عملكرد دانه در شرايط نرمال و تنش شوري وجود تنوع ژنتيكي در بين لاين‌ها را نشان داد. براي ارزيابي واكنش لاين‌ها نسبت به تنش، از شاخصهاي تحمل به تنش(STI)، حساسيت به تنش(SSI)، ميانگين بهره وري(MP)، تحمل(TOL)، ميانگين هارمونيك(Harm) و ميانگين هندسي بهره وري(GMP) استفاده گرديد. نتايج تجزيه واريانس مركب نشان داد كه بين لاين‌ها اختلاف معني دار وجود دارد. در شرايط تنش، سال و اثر ساده لاين بر عملكرد دانه اثر معني داري دارد و در شرايط بدون تنش نيز اثرات سال و لاين بر عملكرد دانه از نظر آماري معني دار بود. با محاسبه شاخصهاي مختلف مورد مطالعه مشخص گرديد كه لاين‌هاي شماره 5 و 6 بر اساس شاخصGMP،Harm و STI از بالاترين تحمل نسبت به شوري برخوردارند. همچنين با محاسبه ضرايب همبستگي عملكرد با شاخصهاي تحمل مشاهده شد كه شاخصهاي SSI و Harm در شرايط تنش شوري و شاخصهاي MP، GMP، TOL، SSI و STI در شرايط بدون تنش بيشترين همبستگي را با عملكرد دانه داشتند و به همين لحاظ به عنوان مناسب ترين شاخصها براي شناسايي و گزينش لاين‌هاي حساس و متحمل معرفي شدند.

This study was conducted to evaluate grain yield in 10 hull-less barley lines under salinity stress(ECsoil=12.1-18.2) and normal conditions at gorgan Agricultural Research Station during 2005-2007 cropping season. Experimental design was randomized complete block with 4 replications. Results of analysis of variance for grain yield showed genetic variation among lines under normal condition and salinity stress.Quantitative criteria for stress resistance as;Stress Tolerance index(STI), Stress Susceptibility index(SSI), Mean Productivity(MP), Tolerance index (TOL),Harmonic Mean(Harm) and Geometric Mean Productivity(GMP) were used for evaluation lines response to stress.Results of combined analysis of variance showed significant difference among lines for grain yield trait. Under stress condition effects of year and line were significant(P?0.05) on grain yield.In non-stressed condition the main effects of year and lines were significant(P?0.05) on grain yield.Among the criteria were calculated and lines of 5 and 6 showed the highest tolerance in salinity stress.Also,correlation coefficient for tolerance were estimated and showed that tolerance indicies of SSI and Harm in salinity stress and tolerance indicies of MP,GMP,TOL,SSI and STI had the highest correlation with grain yield under non-stress conditions.Thus indicies recommended for screening and selection of susceptible and resistant hull-less barley lines.