مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - مقايسه ذخيره كربن در دو كاربري درمنهزار دست نخورده و تحت كشت جو

چكيده فارسي :

كربن آلي خاك كه عمدتاً به عنوان يكي از شاخص هاي اوليه كيفيت خاك در بحث منابع طبيعي، محيط‌زيست و كشاورزي در نظر گرفته مي شود، نشان‌دهنده ميزان جذب دي اكسيد كربن اتمسفري مي باشد. سازمان خواربار و كشاورزي ملل متحد (فايو)، اعلام كرده است كه بخش كشاورزي و اراضي كره زمين عامل يك‌سوم گرم شدن زمين و تغيير اقليم مي باشد كه اين امر ناشي از مديريت نادرست و تغيير كاربري اراضي است. بر اين اساس در اين مطالعه، مناطقي در استان سمنان با گونه غالب درمنه دشتي كه تبديل مراتع به اراضي زراعي آبي جو در آن رايج مي باشد، در نظر گرفته شده است. سپس به منظور تعيين چگونگي تغيير ذخيره كربن خاك در اراضي زراعي آبي جو و اراضي مرتعي هم‌جوار با آنها يك تيمار شاهد (درمنه‌زار)، دو تيمار كشاورزي در منطقه ايوانكي و يك تيمار كشاورزي در منطقه سرخه انتخاب گرديدند. نمونه‌برداري از خاك هر تيمار در عمق 50-0 سانتي‌متر و به تعداد سه پروفيل در تيمار زراعي و پنج پروفيل در تيمار شاهد انجام شد. ميانگين كربن ذخيره شده در هر هكتار از اراضي جو داير در ايوانكي به ترتيب 3/40 و 9/30 تن مي‌باشد كه 2/15 و 6/11 درصد ذخيره كربن ناحيه را به خود اختصاص داده و كشت آن در درمنه‌زار موجب افزايش 5/120 و 69 درصدي كربن در خاك گرديده است. اين ميزان در منطقه سرخه 35 تن در هكتار كه 6/13 درصد ذخيره كربن ناحيه را به خود اختصاص داده و موجب كاهش 2/55 درصدي كربن در خاك گرديده است، مي‌باشد. ميانگين ذخيره كربن خاك در درمنه‌زار ايوانكي و سرخه به ترتيب 07/16 و 2/40 تن در هكتار مي‌باشد. نتايج آزمون تي‌استيودنت مستقل بيان‌گر آنست كه با در نظر گرفتن كل مناطق با هم، بين ميانگين ذخيره كربن خاك در دو كاربري مرتع و زمين زراعي جو اختلاف معني‌داري وجود ندارد، اما با تفكيك منطقه در سايت ايوانكي در سطح 5 درصد اختلاف معني‌داري و در منطقه سرخه اختلاف معني‌داري وجود نداشت.