قصه هاي عاميانه و انواع ادبي (با تكيه بر فيروزشاه نامه بيغمي)

Folk tales and Literary Genres According to Beyghami’s Firooz Shāh Nāme

فيروزشاه‌نامه، قصه اي است با حال و هواي ايران باستان كه از قرن نهم قمري باقي مانده‌است. بن‌مايه اين قصه عشق است و اين عشق حوادث حماسي داستان را ايجاد مي‌كند. ويژگي‌هاي عيّاري و قصه هاي پريان نيز طرح قصه را گسترش مي‌دهد. اغلب محققان سعي كرده اند اين قصه ها را در چارچوب انواع ادبي ارسطويي ببينند و آنها را ذيل يكي از انواع ادبي قرار دهند. در اين مقاله، قصه فيروزشاه نامه، نخست از ديدگاه انواع ادبي و سپس از منظر بوطيقاي داستان پردازي كهن فارسي نقد و بررسي مي شود. با توجه به اين ديدگاه ها، قصه هاي عاميانه ايراني يك نوع مستقل ادبي است كه از يك سنتِ كهنِ داستان پردازي مايه مي گيرد. در اين سنت ادبي، راوي، همواره وجه‌ها و مقوله‌هاي ادبي گوناگوني را در روايت به كار مي‌برد.

Firooz Sh?h N?me, written in the 9th century A.H., is essentially a book on love which narrates the epic events, and describes the features of brigands and fairy tales. Researchers have done their best to study these features according to the principles and literary genres proposed by Aristotle. This article reads this story from the perspective of Old Persian poetics of fiction and concludes that Old Persian folk tales constitute a different genre which originates from an ancient tradition of story-telling. The Narrator, in this genre, makes use of various literary aspects and categories.