سيستم كنترل و پايش دستگاه‌هاي پرتو نگاري با كنترل از راه دور

سردبير محترم روزانه در جهان بيش از 10 ميليون آزمون پرتونگاري صورت مي‌گيرد (1). تنها در امريكا سالانه بيش از 15 ميليون آزمون پرتونگاري پرتابل انجام مي‌شود (2). رشد به‌كارگيري آزمون‌هاي پرتونگاري، افزايش پرتوگيري بيمار و پرتونگار توسط دستگاه‌هاي پرتابل با توان و كيفيت پايين پرتو توليدي را مطرح مي‌كند (3). پرتوگيري حين آزمون‌هاي پرتابل براي پرتونگاران باعث بروز عوارض ديررس و احتمالي خواهد شد كه ناشي از پرتوگيري با دوز كم اما مزمن است. بروز عوارضي چون انواع سرطان‌ها وآسيب‌هاي ژنتيكي فاقد دوز آستانه است. هيچ دوزي از پرتوگيري بي‌خطر نيست، اين مساله اهميت رعايت قوانين حفاظت در برابر پرتوها را بيش از پيش روشن‌تر مي‌سازد (4). تضعيف شدن اشعه x تابع زمان پرتودهي، موانع حفاظتي اوليه و ثانويه و ميزان فاصله از كانون اشعه است كه با توجه به اين‌كه شدت اشعه طبق قانون عكس مجذور فاصله (I?1/d2)تغيير مي‌كند، افزايش فاصله از كانون اشعه ساده‌ترين روش حفاظت مي‌باشد. محدوديت فاصله‌گيري پرتونگاران به‌علت كوتاه بودن كابل سيستم كنترل باعث استفاده غيراستاندارد كاربران اين دستگاه‌ها با افزايش طول سيم كليد فرمان دستگاه‌هاي پرتابل شده كه ضمن خطر قطعي مكرر، اتصال كوتاه سيستم، احتمال آلودگي ميكروبي و باكتريايي و انتقال اين آلودگي‌ها به بخش‌هاي ايزوله نيز مطرح مي‌باشد. همچنين آمار بالاي خرابي زودهنگام كليدهاي فرمان به‌علت كشش سيم و ضربه منجر به عدم سرويس‌دهي منظم دستگاه‌ها مي‌گردد. لذا شركت‌هاي سازنده دستگاه‌هاي پرتابل براي رفع اين نقيصه اقدام به اضافه كردن گزينه انتخابي كنترل از راه دور، البته با عملكردي محدود و هزينه‌اي گزاف براي دستگاه‌هاي پرتابل مدل خاص نموده‌اند كه هيچ‌كدام قابليت پايش ندارند. باتوجه به قديمي بودن بخش اعظم دستگاه‌هاي پرتونگاري پرتابلِ كشور، مقرون به‌صرفه‌ترين روش ارتقا سيستم‌هاي موجود است. لذا جهت رفع مشكلات دستگاه‌هاي موجود، پكيجي با همكاري و سرمايه‌گذاري دانشگاه علوم پزشكي كرمانشاه طراحي و ساخته شد و در بيمارستان امام رضا (ع) نصب و راه‌اندازي گرديد اين پكيج قابليت انتقال صدا و تصوير رنگي بيمار و فرامين مورد نياز را دارد و تا فاصله 80 متر با بهترين كيفيت كار مي‌كند. تمامي مراحل تست نيز با موفقيت انجام و در حال حاضر نيز از آن بهره‌برداري مي‌شود و نتيجه حاصله تمامي اهداف موردنظر تيم را برآورده كرده و در مرحله تجاري‌سازي مي‌باشد. از مزاياي كاربردي دستگاه مي‌توان به حداقل هزينه، ايفاي نقش موثر در كاهش پرتوگيري پرتونگاران، بيماران و ساير كاركنان، ارتقا سرعت انجام آزمون‌هاي پرتابل و كاهش تكرار آزمون به‌دليل نظارت مستقيم و كامل اشاره نمود. يكي از مهم‌ترين مزاياي اين سيستم، قابليت نصب روي انواع دستگاه‌ها بدون نياز به هيچ‌گونه تغييري در سيستم كنترل آن‌ها مي‌باشد طوري‌كه به موازات سيستم قبلي نصب شده و در هر لحظه امكان استفاده از هر دو سيستم وجود دارد لذا در صورت بروز اشكال در هر يك مي‌توان از سيستم ديگري استفاده نمود. اين مزيت باعث مي‌شود دستگاه‌ها از سرويس‌دهي خارج نشوند. مهم‌ترين تاثير اقتصادي سيستم طراحي‌شده، عدم وابستگي به خارج و عدم استفاده از تجهيزات بسيار خاص و كم‌مصرف در آن است.