اهميت شناخت و آموزش فلزات استراتژيك در مهندسي مواد

The Importance of Comprehension & Training of Strategic Metals in Materials Engineering

فلزات استراتژيك به فلزاتي اطلاق مي شود كه در صنايع نوين و پيشرفته كشور ها به كار مي روند، ولي مواد اوليه، فناوري يا تجهيزات لازم براي توليد آنها در كشور ها محدود يا به كشورهاي خارجي وابسته است. با توجه به نياز صنايع نوين و پيشرفته به فلزات استراتژيك و محدوديت مواد اوليه براي توليد آنها و تامين كانه (سنگ) فلزات استراتژيك، دسترسي به فناوري و تجهيزات لازم براي توليد آنها براي كشورها در دراز مدت از اهميت ويژه اي برخوردار است و كمبود آنها مي تواند شرايط بحراني يا آسيب پذيري ايجاد كند. اطلاع از تاثير عوامل مختلف بر روند توليد اين فلزات مهم است. اكثر فلزات استراتژيك همراه كانه فلزات مس، سرب، روي و قلع در ايران موجود هستند و در محصولات مياني فرايند توليد فلزات خام، غبار، سرباره و لجن توزيع مي شوند. اين فلزات سرچشمه فلزات استراتژيك به شمار مي روند. عرضه، تقاضا، كارايي و كاربرد فلزات استراتژيك به تنهايي و نيز ميزان توليد فلزات سرچشمه فلزات استراتژيك و به تبع آنها درجه استراتژيك بودن فلزات استراتژيك يكسان نيست. شناخت اثر عوامل بحراني و آسيب پذير بر قيمت اين فلزات براي شناخت درجه استراتژيك بودن آنها الزامي است. چون توليد و مصرف فلزات استراتژيك و كاربرد آنها براي توليد مصالح پيشرفته بيشتر در چند كشور صنعتي متمركز است، با توجه به محدوديت عرضه كانه فلزات سرچشمه استراتژيك در ايران و جهان علي رغم جايگزيني تعدادي از آنها، درجه بحراني بودن، آسيب پذيري و بالاخره، استراتژيك بودن آنها به مرور زمان براي ايران و اغلب كشور ها بيشتر خواهد شد. با احتساب اين واقعيت، ضرورت آينده نگري و برنامه ريزي كلان براي شناخت و آموزش فلزات استراتژيك در گرايشهاي مهندسي متالورژي و مواد الزامي به نظر مي رسد.

Strategic metals are those used in advanced industry, but their raw material, production technology or equipment, may be limited in the country or depended to foreign countries. Shortage of strategic raw material may cause critical condition for various nations. It is also important to be aware of the effect of different factors on their production. Most strategic metals are found with copper, lead, zinc and tin ore (the source of some strategic metals) in Iran, which are extracted as by-product. The efficiency and usage, growth of supply and demand, rank of importance and production rate of the strategic metals are different. To detect their rank of importance, recognition of factors which affect their cost and crisis, is necessary. Rapid application of strategic metals and limitation of their ores in Iran and all over the world, it is possible that their strategic degree for Iran will increase gradually, so it is necessary to plan comprehensive schedules and take them into consideration in metallurgical engineering education in the future.