برگشت ناپذيري در تخصيص منابع زيست‌محيطي: كاربرد الگوي كروتيلا- فيشر در تخصيص بهينه‌ي آب رودخانه‌ي زرينه‌رود

Irreversibility and Natural Resource Allocation: Applying Krutilla - Fisher Model in Zarinehrood Basin Water Allocation

توسعه‌ي منابع آبي و انتقال آب از حوضه هاي آبريز به مناطق ديگر جهت مصارف شهري، تجاري و صنعتي و عدم توجه به حقوق آبي اكوسيستم هاي طبيعي به‌ويژه در مناطق پايين دست، سبب صدمات جبران ناپذير و برگشت ناپذيري به اكوسيستم طبيعي در دوره هاي جاري و آتي مي شود و رفاه نسل هاي حال و آتي را كاهش مي دهد، به‌ويژه اين‌كه اگر منافع حاصل از حفاظت و صيانت از اين منابع فزاينده در نظر گرفته شود، زيان هاي رفاهي قابل ملاحظه‌اي را متوجه آيندگان خواهد كرد. بهره‌برداري گسترده از رودخانه هاي ورودي به درياچه‌ي اروميه، به‌ويژه زرينه‌رود، سبب به‌وجود آمدن خطرات زيست محيطي جبران ناپذيري شده كه ابعاد بين المللي به خود گرفته است. در مطالعه‌ي حاضر با در نظر گرفتن ارزش‌هاي برگشت‌ناپذير زيست‌محيطي براي يك منبع آبي با كاركردهاي اقتصادي و زيست‌محيطي نرخ بهينه‌ي برداشت در قالب يك مدل كنترل ارايه و سپس بر مبناي داده‌هاي تجربي، براي زرينه رود وضعيت برداشت از آب رود با در نظر گرفتن برگشت ناپذيري در دو حالت وجود و عدم وجود انباشت برگشت‌ناپذيري از دوره‌هاي قبل به كار برده شده است. نتايج نشان مي‌دهد كه در دوره مطالعه همواره برداشت‌ از آب منبع بيش‌تر از حد بهينه‌اي است كه توسط مدل ارايه شده است و اين امر موجب ايجاد و تشديد برگشت‌ناپذيري در اكوسيستم رودخانه مي‌گردد. طبقه‌بندي: Q25, Q27, Q57, C61

Development projects in natural water resources like rivers and lakes, specially transferring water to use in agriculture, domestic and industrial sector without considering environmental values, causes irrecoverable and irreversible damage to ecosystem and future options. If we consider the future generation and species rights, those damages and costs can be very much than we take in. The above problem has shown its results in the development projects in Urmia Lake basin in north-western Iran. In our case study, water of Zarinerood is transferred to use in domestic and agriculture sector that made a lot of irrecoverable damage to the ecosystem. In this paper, we develop an optimal control model for allocating a natural water resource by considering irreversibility. The model shows that allocating of basin’s water for different uses is not an optimal policy. Indeed, it intensifies the environmental irreversibility in that ecosystem. JEL Classification: Q25, Q27, Q57, C6