طراحي مدل‌ بهبود بهره‌‌وري با تاكيد بر نقش فناوري اطلاعات

Providing Productivity Improve-ment Model stressing on the Role of Information Technology (Case: Housing and Urban Development Organizations of Provinces)

بهبود بهره‌وري يكي از هدف‌هايي است كه سازمان‌ها همزمان با توسعه سرمايه‌گذاري در فناوري اطلاعات (IT) دنبال مي‌كنند اما رشد كند آمارهاي بهره‌وري كل باعث بروز برخي نگراني‌ها و مطرح شدن «پارادوكس بهره‌وري IT» شده است. به طوري كه بعضي از صاحبنظران بهره‌ور بودن IT را مورد ترديد جدي قرار داده‌اند. شناخت، تبيين و شفاف سازي رابطه بين افزايش سرمايه‌گذاري در IT و رشد بهره‌وري، ارايه مدل مناسب جهت بيشينه كردن بهره‌وري IT و شناسايي اقدامات سازماني مكمل IT از اهداف اين پژوهش مي‌باشد. فرض اساسي پژوهش حاضر اين است كه با ورود IT در سازمان‌ها فناوري مورد استفاده آن‌ها كه يكي از عناصر سازماني مطابق مدل لويت و اسكات (Leavitt & Scott) است تغيير مي‌يابد و اگر سازمان‌ها را سيستم‌هاي باز در نظر بگيريم اثربخشي سرمايه‌گذاري روي IT مستلزم اعمال همزمان تغييرات در ديگر عناصر سازماني (افراد، اهداف / وظايف و ساختار) مي‌باشد كه دراين پژوهش به عنوان مكمل‌هاي IT از آن‌ها ياد مي‌شود. جامعه مورد بررسي اين پژوهش سازمان‌هاي مسكن و شهرسازي استانها بوده و نمونه‌ها هم با استفاده از روش نمونه‌گيري تصادفي انتخاب گرديده‌اند. داده‌هاي ميداني با استفاده از پرسشنامه و اعداد مربوط به بهره‌وري اندازه‌گيري شده سازمان‌ها از مستندات آن‌ها استخراج و مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است. از آزمون تحليل واريانس يكطرفه به منظور بررسي وجود يا عدم وجود اختلاف معنا‌دار بين سازمان‌ها با توجه به ميزان بهره‌وري آن‌ها، از آزمون ضريب همبستگي اسپيرمن براي آزمون فرضيات و از آزمون فريدمن جهت رتبه‌بندي عناصر سازماني استفاده شده است. نتايج تجزيه و تحليل‌ها نشان مي‌دهد: بهره‌وري اندازه‌گيري شده سازمان‌هايي كه همزمان با سرمايه‌گذاري در IT اقدامات مكمل از قبيل سامان‌دهي استراتژي- زيرساخت IT با استراتژي- زيرساخت سازمان، مهندسي مجدد فرايندها و ساختاردهي مجدد، آموزش منابع انساني و تفويض اختيارات تصميم‌گيري، برقراري جريان آزاد اطلاعات و سيستم‌هاي اطلاعاتي يكپارچه را به عمل آورده‌اند نسبت به سازمان‌هاي ديگر بالا بوده است.

Nowadays improvement of productivity along with investment in IT is the most important goal of organizations. But at same time productivity statistics shown no improvement but rather a slow growth and that is itself has caused a paradox, namely "IT productivity paradox". This paradox has led the experts to question the productivity of IT seriously. The main purpose of this study is to examine the relationship between IT investment increase and growth of productivity in organizations. Also providing a model for IT productivity improvement and identigy complementary of organizational activities regarding IT are of later concern in this study. The main hypothesis in this study is, "introducing IT into an organization will change the applied technology in that organization (with accordance to Leavitt and Scott model). And if we consider organizations as an open system the effectiveness of IT investment require changes on organizational variables such as personnel, goals/duties and structure simultaneously". In this study the above variables are named IT complementarities. The statistical population is Housing and Urban Development Organizations of Provinces and samples are chosen in an accidental fashion. Survey data are obtained from questionnaire and productivity figures are collected from related organizational documents. Statistical test applied in this study are: one way variance analysis also Spearmanʹs correlation coefficient is applied for hypotheses testing and Freedman test is used for IT complementarities ranking. The finding of this study shows that measured productivity in organizations that invested on IT and simultaneously on organizational complementarities of IT such as IT Business alignment, reengineering of process, restructuring, human resource training, delegation of authorities, establishing free flow of information and integrated information systems was higher compared with other organizations.