ويژگيهاي زيبايي شناختي نگاره هاي پرنده در هنر سلجوقي

The Beautiful Cognitive Features of Bird’s Images in Saljuqi Art

نقوش تزييني در هنر ايران از بعد طراحي و مضمون، حاملان با ارزش رازهاي فرهنگ ايراني محسوب مي شوند. از نقوشي كه همواره مورد توجه بوده و حتي با تغيير آيين ها استفاده از آن تداوم يافته، پرندگان و موجودات بالدار اساطيري است كه در غالب دوره هاي هنري ايران، بويژه هنر تصويرگري دوره سلجوقي از جايگاه مهمي برخوردار است و به دليل جذابيتهاي ويژه اش همواره مورد توجه هنرمندان و پژوهشگران قرار داشته و دارد. پژوهش حاضر با هدف شناسايي جنبه هاي زيباشناختي و عناصر ديداري نگاره هاي پرنده در هنر سلجوقي با تمركز بر عناصر ديداري مربوط به آنها(نظير: خط، شكل، رنگ، بافت، تركيب بندي، زاويه ديد، محتواي اثر، بيان داستاني و پي آيند تصاوير) انجام گرفته است تا جنبه هاي پنهان عناصر ديداري تصوير سازي اين هنر و ظرافتهاي مربوط به آن آشكار گردد. شيوه تحقيق توصيفي تحليلي برپايه مطالعات كتابخانه اي مي باشد و تجزيه و تحليل بصري نقوش و آناليز آثار به روش توصيفي و تحليل محتوا با ديدگاهي نمادپردازانه و تصويرسازانه صورت پذيرفته است. بررسيها نشان مي دهند؛ نقوش پرنده در هنر سلجوقي جنبه هاي زيباشناسي خاص خود را در نوعي ساده سازي و بيان هندسي ارايه ميكند؛ بطوريكه عناصر بصري در تركيب با هم نشان از خصوصيات و ظرافتهاي هنري درونگرا و بي پيرايه دارد. در اين هنر رنگها غني و قوي، نقش ها از كيفيتي اسطوره اي و حماسي برخوردار مي باشند، خطوط محكم و در عين حال با نرمي و قوس ملايم ديده مي شوند، كه اين حاكي از افزايش غناي سنت هنر تزيين و پرمايگي آن مي باشد. از ويژگي هاي ديگر هنر اين دوره پيچيده تر شدن نقشمايه ها و تركيب بندي نگاره هاي پرندگان از نماي سه رخ يا تركيب نماي نيم رخ و روبرو است.

Seljuk visual arts have been ever admired by artists and scholars because of their attractiveness. In this research we have concentrated on visual elements of Seljuk arts, among them, lines, figures, colors, textures, compositions, features, content of the work, , and expressions to understand and analyze of aesthetic aspects of "birds’ images" and their visual elements. We have analyzed historical, cultural, religious and political context of Seljuk era with a symbolization and illustration aspect to achieve appropriate visual elements. We have achieved Seljuk visual arts’ elements present plain and simple geometrical figures with mild lines and gentle curve while they contain mythical and epical feelings and also rich colors have inspirational qualities. And finally we can say that Seljuk artists have used several different figures to enrich and beautify their decorative images.