ميزان مرگ و مير ناشي از انواع سرطان در شهرستان صحنه (91-1389)

سرطان يكي از علل عمده مرگ و مير در جوامع بشري است و تا سال 2015 ميلادي حدود 54 درصد از كل مرگ و مير دنيا ناشي از بيماري‌هاي غير واگير خواهد بود. در اين ميان سرطان نقش به‌سزايي داشته و حدود 10 درصد از كل مرگ‌ها را در جهان به خود اختصاص خواهد داد. در كشور ايران، سرطان، سومين عامل مرگ و مير پس از بيماري‌هاي قلبي و تصادفات بوده و روزانه 98 نفر به‌علت سرطان مي‌ميرند (1 و 2). در اين مطالعه كليه مرگ و مير ناشي از سرطان شهرستان صحنه (از توابع استان كرمانشاه) در يك دوره 3 ساله با توجه به توزيع سني، جنسي و توپوگرافي ثبت و مورد بررسي قرار گرفت. اين مطالعه از نوع توصيفي و داده‌هاي آن مربوط به ثبت بيماري سرطان و دوره مورد مطالعه، سال‌هاي 91-1389 در شهرستان صحنه بود. كليه مرگ و مير ثبت‌شده ناشي از انواع سرطان در شهرستان صحنه 110 نفر بود كه در مراكز بهداشتي و درماني تحت پوشش دانشگاه‌هاي علوم پزشكي كرمانشاه و با در نظر گرفتن متغيرهاي جمعيت‌شناختي نظير سن و جنس ثبت شده بودند. تشخيص بيماري با آندوسكوپي، عكسبرداري و بيوپسي در درمانگاه‌هاي خصوصي و دولتي انجام گرفته بود. پس از تشخيص، دوره پيگيري ثبت‌شده و در گواهي فوت، علت مرگ سرطان قيد شده بود. ميزان مرگ و مير ناشي از انواع سرطان بر اساس ميانگين جمعيت منطقه طي دوره مطالعه، فراواني و درصد جنسي محاسبه گرديد و در نهايت داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS 16 مورد تجزيه و تحليل آماري قرار گرفت. نرخ مرگ و مير ناشي از بيماري به تفكيك جنس و با استفاده از فرمول Rate=(d/N)?1000 براي هزار نفر محاسبه گرديد (3). براساس نتايج، از مجموع 110 فوت به‌علت انواع سرطان، 71 مورد (96/63%) مرد و 39 مورد (13/35%) زن بوده‌اند. بيشترين ميزان مرگ و مير مربوط به سرطان‌ها در هر دو جنس به ترتيب شامل سرطان معده با 27 مورد فوت (32/24%)، ريه با 16 مورد فوت (41/14%)، خون با 12 مورد فوت (81/10%) و كبد با 10 مورد فوت (9%) بودند. بر اساس گزارش حاضر، شايع ترين علل مرگ و مير ناشي از سرطان در هر دو جنس سرطان معده است؛ كه ميزان فوت آن در مردان و زنان به‌ترتيب 24/0 و 11/0 در هزار نفر بوده است كه با مطالعه خدمت و همكاران مطابقت دارد (4). شروع اين بيماري به‌طور معمول از دهه چهارم زندگي مي‌باشد و با افزايش سن، به دليل ضعف در سيستم ايمني بدن، شيوع بيماري نيز افزايش مي‌يابد به‌طوري‌كه حداكثر شيوع در دهه هفتم زندگي براي مردان و به‌خصوص سنين بالاتر در زنان است (5). گرچه با توجه به پيشرفت‌هاي علمي در زمينه درمان اين بيماري، بقاي مبتلايان به سرطان معده افزايش يافته است. ولي اين سرطان همچنان دومين عامل مرگ در ميان مرگ‌هاي ناشي از سرطان در جهان محسوب مي‌شود. در مطالعه حاضر، ميانگين سني بيماران در زمان فوت براي مردان 8/73 سال و براي زنان 69/62 سال به‌دست آمد و بيشترين موارد سرطان در كل نمونه‌ها در سنين بالاي 70 سال بود. با استفاده از آناليز تك‌متغيره، خطر نسبي مرگ و مير در مردان 82/1 برابر زنان بود (001/0=P). از اقداماتي كه مي‌تواند در پيشگيري از بيماري سرطان معده نقش مهمي را ايفا نمايد توسعه ورزش، توجه به دردهاي ناحيه معده و عدم خوددرماني آن‌ها، مصرف سبزي و ميوه در سبد تغذيه خانوار، خودداري از مصرف دخانيات و غذاهاي نمك سود اشاره نمود. كنترل اين موارد مي‌تواند در پيشگيري از بيماري فوق مفيد باشد.