بررسي طرح محرمات در قالي هاي ايل قشقايي فارس

A review of Muharramat pattern in the carpets of Qashqai tribe in Fars

درميان فرشهاي عشايري مشهورترين آنها توسط هنرمندان عشاير قشقايي فارس بافته مي شوند . بافته هايي كه در ميان قومي كوچ نشين به صورت سينه به سينه از مادر به فرزند منتقل مي گردد. نقش مايه هاي ايل قشقايي با ادراكي خطا ناپذير از خصايص رنگها با نقوش تجريدي آن، در قطعات كوچك وپشمين توسط دستان هنرمند قشقايي موجوديت مي گيرد كه در ميان اين نقوش، نقش محرمات با ويژگي هاي خاص خود بسيار چشم نواز است. اهميت نقش محرمات و استفاده از آن به دوران قبل از اسلام برمي گردد، بدين ترتيب اين طرح فرش ، يكي از قديمي ترين نقش هاي فرش بافي در ايران مي باشد . همانطور كه در كتب گوناگون گفته شده ، مردم در روزگار باستان از اين طرح ونقش در هنرهاي ديگر هم استفاده مي كرده اند و بعد از اسلام ، اين نقش برروي زيراندازها ، خورجين ها ، چنته ها و روبالشي ها مطرح شده و عيان گشته است. در اين پژوهش آنچه مورد نظر است ، شناخت طرح محرمات در قالي هاي ايل قشقايي فارس بوده و به بررسي طرح ونقش ، رنگ ، چگونگي بافت و كاربرد اين طرح در قالي هاي ايل قشقايي مي پردازيم . بدين منظور توضيحي چند ازحيث چگونگي استفاده از اين نقوش در هنر قبل از اسلام داده وارتباط آن را با سفالينه ها ، لباس و پارچه ها مطرح نموده و اين طرح باستاني كه در پژوهش هاي ديگر، به آن كمتر اشاره شده را از ديدگاه اصالت ، قدمت وزيبايي بررسي مي نماييم. روش كار در اين پژوهش ، اسنادي بوده و با استناد به منابع مي توان نتيجه گرفت كه اين نقش از قديم تا امروز ، زيبايي وكاربرد خودرادر جايگاه هاي متفاوت حفظ كرده و همچنان به عنوان يكي از طرح هاي اصيل، كهن و زيباي ايراني- اسلامي مورد استفاده قرار مي گيرد.

Among tribal rugs, the most famous are those woven by Fars nomadic tribal artists; weavings the patterns of which are handed down from generation to generation from mothers to daughters among a nomadic tribe. Qashqai tribal patterns are objectified by the hands of the Qashqai artist with an infallible understanding of the characteristics of colors with their abstract designs in small woolen pieces. The pattern known as "Muharramat" is exceedingly appealing to the eye with its specific characteristics. The significance and use of Muharramat pattern dates back to pre-Islamic era. Thus this pattern is one the oldest ones in Iranian carpet industry. As indicated in several books, ancient Iranians used these patterns in other arts too and after the advent of Islam, these patterns manifested on ground cloths, saddlebags, pouches and pillow cases. What this study is after is to identify Muharramat pattern of the carpets of Qashqai Tribe in Fars. This research looks into the pattern and design, color and weaving technique of this pattern in the carpets of Qashqai Tribe. For this purpose some explanation is presented on the usage of this pattern in the pre-Islamic art and its association with pottery, clothes and cloths and this less frequently studied pattern is examined from the viewpoints of authenticity, antiquity and beauty. The methodology of this research is that of document analysis and it can be concluded relying on the sources that this pattern has maintained its beauty and application in different conditions since ancient times and it still frequently used as one of the authentic, antique and attractive Iranian-Islamic patterns.