بررسي كيفيت شيميايي و ميكروبي آب استخرهاي شناي بانوان شهر كرمانشاه

شنا يكي از ورزش‌هاي لذت‌بخش و مفرح به‌ويژه در فصل گرماست (1). خطرات بهداشتي استخرهاي شنا را مي‌توان به سه دسته فيزيكي، شيميايي و ميكروبي تقسيم نمود (2). پژوهش حاضر با هدف بررسي كيفيت شيميايي و ميكروبي آب استخرهاي شناي بانوان شهر كرمانشاه انجام گرفت. در اين مطالعه از 17 استخر شناي فعال بانوان شهر كرمانشاه، به‌صورت سرشماري نمونه‌برداري گرديد. تعداد نمونه‌هاي مورد بررسي از آب استخرهاي شنا 50 نمونه بود كه با فواصل دوهفته‌اي برداشته شدند. پارامترهاي درجه حرارت، pH، ميزان كلر باقيمانده، ORP، كليفرم مدفوعي و تعداد كل كليفرم (MPN) نمونه‌ها در پاييز 1389 به‌مدت 3 ماه مورد بررسي قرار گرفت. كليه استخرهاي مورد مطالعه سرپوشيده و داراي سيستم تصفيه آب با جريان چرخشي و زمان ماند 8-6 ساعت بودند. منبع تامين آب 16 مورد از استخرهاي مورد مطالعه سيستم تامين آب شهري بود. تنها در يك مورد منبع تامين آب، استخر چاه اختصاصي بود. نتايج نشان داد كه در ميان نمونه‌هاي مورد بررسي تنها 48 درصد داراي كلر آزاد باقيمانده بالاتر از mg/l1 بودند و 78 درصد نمونه‌ها نيز در گستره pH استاندارد (8/7-2/7(pH: قرار داشتند. اين يافته‌ها با مطالعه حجارتبار و همكاران مطابقت دارد (3). تمام نمونه‌هاي مورد بررسي فاقد كليفرم مدفوعي و كل كليفرم بودند. ميانگين ميزان ORP و دماي نمونه‌ها به‌ترتيب 642 ميلي ولت و 5/29 درجه سانتي‌گراد به‌دست آمد. آناليز آماري نشان داد كه ارتباط معناداري بين كلر اضافه شده و كلر باقي‌مانده با ميزان ORP وجود دارد به‌طوري‌كه با افزايش ميزان كلر اضافي و باقيمانده، ميزان ORP افزايش مي‌يابد. با توجه به اين نتايج مي‌توان گفت كه پتانسيل اكسيداسيون احيا آب مي‌تواند به‌عنوان شاخص مناسبي جايگزين شاخص‌هاي كيفيت آب استخرهاي شنا گردد. ORP سطح فعاليت عامل اكسيدكننده باقيمانده در آب را سنجش مي‌كند. رقم 700 ميلي ولت يا بيشتر نشان‌دهنده گندزدايي صحيح آب استخر مي‌باشد (4). همچنين ارتباط معكوسي بين كلر باقيمانده آزاد با كليفرم مدفوعي و كل كليفرم‌ها وجود داشت به‌طوري‌كه با افزايش كلر باقيمانده به بالاتر از 4/0 ميلي‌گرم در ليتر، ميزان كليفرم ها در تمام نمونه‌ها صفر بود. اين يافته نيز با مطالعه مارتين و همكاران مطابقت دارد (5). در اين مطالعه مشخص گرديد كه تمامي استخرهاي شناي بانوان شهر كرمانشاه از نظر آلودگي ميكروبي با استانداد مطابقت داشته ولي 52 درصد نمونه‌ها از نظر كلر باقيمانده و 22 درصد نمونه‌ها از نظر pH با استاندارد مطابقت نداشتند. اين يافته‌ها ضرورت پايش مداوم شاخص‌هاي شيميايي آب و همچنين كنترل گندزدايي آب استخر را روشن مي‌سازد. همچنين مي‌توان نتيجه گرفت براي پيش‌بيني عملكرد گندزدايي، صرفاً سنجش كلر باقيمانده آزاد آب با توجه به وضعيت متغير آب استخرها از لحاظ دما،pH ، ميزان كلرآمين‌ها، كدورت و عوامل ديگر مطلوب، معيار مطلوبي نيست و معيار مناسب‌تر سنجش پتانسيل اكسيداسيون و احيا (ORP) است.