بررسي تاثير آموزش بر اساس مدل اعتقادي بهداشتي بر رفتارهاي پيشگيري كننده از بارداري ناخواسته

The Effect of Training Based on Health Belief Model on Preventive Behaviors of Unwanted Pregnancy

مقدمه: تقريباً تمام زنان در سنين باروري در معرض خطر بارداري ناخواسته هستند و كاهش ميزان بارداري هاي ناخواسته يكي از اولويت هاي كاري كاركنان بهداشتي است. مطالعه حاضر با هدف تعيين تاثير آموزش بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي بر رفتارهاي پيشگيري كننده از بارداري ناخواسته در زنان داراي بارداري پر خطر قبلي زرنديه انجام شد. روش كار: اين مطالعه مداخله اي شاهددار در سال 1390 بر روي 97 زن 49-15 ساله شوهردار و تحت پوشش مركز بهداشت زرنديه انجام شد. نمونه گيري به روش چند مرحله اي تصادفي انجام شد و 48 نفر در گروه آزمون و 49 نفر در گروه شاهد قرار گرفتند. ابزار گردآوري داده ها پرسشنامه طراحي شده بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي بود كه پس از انجام روايي و پايايي، در اختيار افراد قرار گرفت. بر اساس اطلاعات به دست آمده از پيش آزمون، برنامه آموزشي طراحي و براي گروه آزمون اجرا شد. سه ماه بعد از مداخله، ارزيابي ثانويه با استفاده از همان پرسشنامه اوليه انجام و اطلاعات گردآوري شده با آزمون هاي آماري تي مستقل، تي زوجي و كاي دو مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. ميزان p كمتر از 05/0 معني دار در نظر گرفته شد. يافته ها: ميانگين نمره آگاهي، رفتارهاي پيشگيري كننده از بارداري ناخواسته و تمام اجزا مدل اعتقاد بهداشتي قبل از مداخله آموزشي در حد متوسط بود، ولي پس از مداخله آموزشي بين دو گروه آزمون و كنترل در همه متغيرهاي ذكر شده به جز موانع درك شده اختلاف معني داري مشاهده شد (05/0 > p). همچنين ميزان استفاده از روش منقطع در گروه آزمون از 40% به 65/9% كاهش يافت. نتيجه گيري: برنامه آموزش بهداشت طراحي شده بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي بر رفتارهاي پيشگيري كننده از بارداري ناخواسته در زنان مورد مطالعه تاثير مثبتي داشت و مي تواند نقش موثري در كاهش ميزان بروز بارداري ناخواسته داشته باشد.

Introduction: Almost all active women of reproductive age are at risk of unwanted pregnancy, reducing the rate of which is recognized as a priority for health care professionals. The purpose of this study was to determine the effect of Health Education Program based on Health Belief Model (HBM) on preventive behaviors of unwanted pregnancy among Women with history of previous high risk pregnancy in Zarandieh. Methods: This case-control research was carried out on 97 married women of age 15 to 49 who were admitted at health center of Zarandieh. A random multiple-stage sampling was used and divided into 48 subjects as case group and 49 subjects as control group. A questionnaire based on HBM was prepared whose validity and reliability was approved and given to samples. Based on the data achieved from the pre-test, an educational program was designed and applied on the case group. Three months after intervention, a second evaluation was conducted by the same questionnaire. Collected data were analyzed by using t-test،paired t-test and chi-square. P value less than 0.05 was considered statistically significant. Results: Results showed that before training intervention, the mean score of knowledge, preventive behaviors, and all constructs of HBM were more than mediate. After training intervention, significant difference was observed in all variables of both groups (p < 0.05). Also, rate of case groupʹs using coitus interrupt was decreased from 40% to 9.65%. Conclusion: Health education program designed based on Health Belief Model has had a positive effect on the preventive behaviors of unwanted pregnancy and may have an effective role on decreasing unwanted pregnancy incidence rate in women’s.