اثر رژيم هاي مختلف آبياري و انواع خاكپوش بر عملكرد، ميزان و تركيب هاي اسانس نعنا فلفلي (Mentha piperita)

Effects of Differrent Irrigation Regims and Types of Mulch on the Yield, Essential Oil Content and Constituents of Peppermint (Mentha piperita L.)

نعنا فلفلي از جمله گياه هاي دارويي و معطر باارزش در صنايع دارويي، غذايي، آرايشي و بهداشتي است كه به دليل كاربرد بسيار آن در صنايع مختلف دارويي در سطح وسيعي از مزرعه ها كشت مي شود. به منظور بررسي تاثير رژيم هاي مختلف آبياري و انواع خاكپوش بر عملكرد، ميزان، و تركيب هاي اسانس گياه دارويي نعنا فلفلي، آزمايشي طي سال هاي 1390-1389 در دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با چهار تكرار انجام شد كه فاكتورهاي آن را سه سطح آبياري (60 ،80 و 100% نياز آبي محاسبه شده از تشت تبخير كلاس A) و نوع خاكپوش (پلاستيك سياه، چيپس چوب و شاهد بدون پوشش) تشكيل مي داد. نتيجه هاي حاصل از دو چين نشان داد كه نعنا فلفلي در چين اول نسبت به چين دوم از رشد بهتري برخوردار بود. اين گياه بيشترين ميزان درصد و عملكرد اسانس را در چين اول توليد نمود، اما بيشترين ميزان اسانس (v/w 835/2%) و همچنين بيشترين عملكرد اسانس (l ha-1 7/116) از تيمار خاكپوش چيپس چوب به همراه سطح سوم آبياري (آبياري به ميزان 60% نياز آبي گياه) در چين دوم حاصل شد. نتايج تجزيه اسانس نشان داد كه در بين تركيب هاي شناسايي شده منتول، منتون، ايزومنتيل استات، 1 و 8 سينيول، منتوفوران، نيومنتول، پيپريتون و ليمونن جز تركيب هاي اصلي با بيشترين فراواني بودند.

Peppermint (Mentha piperita L.) from Lamiaceae family is one of the most important medicinal plants, used in food, sanitary and cosmetic industries. A field factorial experiment on the basis of randomized complete block design with four replications was carried out in Ferdowsi University of Mashhad in 2010-2011. In this study, the effects of three irrigation regimes (60, 80 and 100 percent of water requirements calculated by evaporation pan class A) and three mulch types (black plastic, wood chips and without mulch) were studied. The data obtained from each harvest analyzed separatly. The results of two harvest indicated that peppermint plants growth was better in the first harvesting than the second harvesting. Plants harvested in first harvesting had higher essential oil yield, but the highest percentage of essential oil (2.835 %v/w) and the highest essential oil yield (116.7l ha-1) was obtained from third level of irrigation (60%) with use of wood chips mulch at second harvest. The results of the essential oil analysis showed that menthol, menthone, iso-menthyl acetate, 1,8 cineole, menthofuran, neo- menthol, piperitone and limonene are the the main compounds with the greatest content.