مدل‌سازي رويشگاه بالقوه گونه گون زرد (Astragalus verus Olivier) با استفاده از روش تحليل عاملي آشيان اكولوژيك

Potential habitat modeling of Astragalus verus Olivier using Ecological- Niche Factor Analysis

مطالعه حاضر با هدف تهيه نقشه پراكنش بالقوه گونه Astragalus verus در مراتع منطقه فريدون‌شهر استان اصفهان با وسعتي حدود 1000 كيلومتر مربع انجام شد. با استفاده از داده‌هاي حضور اين گونه‌ در منطقه مطالعاتي و نقشه متغيرهاي محيطي (توپوگرافي، اقليمي و خاك) تهيه و با به‌كارگيري مدل تحليل عاملي آشيان اكولوژيك (ENFA) نقشه رويشگاه پتانسيل گونه توليد شد. براي رسيدن به اين هدف ابتدا با بررسي‌هاي اوليه نقشه هاي پوشش گياهي موجود و پيمايش زميني مرز تيپ گياهي A. verus تهيه شد. سپس تعداد 50 سايت به‌صورت تصادفي-طبقه‌بندي شده انتخاب و حضور اين گونه در آن ثبت شد. براي تهيه‌ نقشه‌ متغيرهاي خاك از داده‌هاي مربوط به 70 پروفيل خاك و براي نقشه‌ متغيرهاي اقليمي از داده‌هاي 10 ايستگاه هواشناسي معرف منطقه استفاده شد. تعداد 9 متغير خاك و 19 متغير اقليمي با استفاده از روش‌هاي زمين آمار توليد و به همراه 3 متغير فيزيوگرافي در اندازه تفكيك مكاني 90×90 متر به عنوان ورودي‌هاي مدل ENFA استفاده شد. مهمترين عوامل محيطي تاثيرگذار بر پراكنش اين گونه به‌ترتيب هدايت الكتريكي خاك، ميزان كلسيم‌ كربنات، اسيديته‌ خاك، شيب و متوسط دماي ماهيانه بودند. ارزيابي مدل با استفاده از ضرايب آماري كاپا و سطح زير منحني‌ پلات‌هاي ROC و اعتبارسنجي متقابل انجام شد كه به‌‌ترتيب برابر 69/0، 85/0 و 95 درصد تعيين شدند كه نشان‌دهنده دقت بالاي نقشه توليد شده مي‌باشد. با توجه به ارزش دارويي و صنعتي گونه مورد مطالعه، از نقشه تهيه شده مي توان در برنامه هاي حفاظتي و اصلاحي مرتع استفاده كرد و مناطق در حال خطر را شناسايي كرد.

This study aimed to generate potential distribution map of Astragalus verus Olivier, in Fereydounshahr rangelands in Isfahan province with 1000 square kilometers area approximately. Potential distribution map of the species in the study area was produced using Ecological-Niche Factor Analysis (ENFA) methods, applying presence data of the species and some environmental variable maps (topography, climate and soil maps). Vegetation types dominated by A. verus was checked in the study area and 50 sites with presence of the species were recorded using a stratified- random sampling approach. Soil maps were obtained from seventy soil profiles and climatic maps were produced using data from 10 climatic stations. 9 maps of different soil properties, 19 maps of various climatic parameters and 3 maps of different topoghraphic variables (from a 90 by 90 meters DEM) were generated using geostatistic method. . These maps were used as input layers for ENFA model. Results showed that soil EC, caco3 and organic carbon content, and pH together with slope percentage and monthly mean temperature were respectively the most important environmental factors influencing the species ecological niche. The produced species distribution model showed high accuracy (calculated Kappa coefficient, ROC area under curve plots and cross validation were 0.69, 0.85 and 95 % ,respectively. given that industrial and medicinal value of A. verus, the produced potential map can be used for conservation and habitat improvement programs of the species.