تاثير آموزش مقابله با زلزله به دانش‌آموزان پسر دبيرستاني بر ميزان آمادگي خانوارها در شهر اشتهارد در سال 90- 1389

The effect of earthquake preparedness training to male high school students on familiesʹʹ preparedness in Eshtehard city in 2010-2011

تاثير آموزش مقابله با زلزله به دانش‌آموزان پسر دبيرستاني بر ميزان آمادگي خانوارها در شهر اشتهارد در سال 90- 1389 حميدرضا ‌خانكه1، نصير امانت2، محمد‌علي حسيني3، فرحناز محمدي4، علي اكبر صادقي5، علي عقيقي6 1. دانشيار گروه پرستاري، رييس مركز تحقيقات توانبخشي در حوادث و بلاياي دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي، ايران 2. نويسنده مسيول: كارشناسي ارشد مديريت پرستاري، گرايش داخلي جراحي، دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي، تهران، ايران. Email: nasir23a@hotmail.com 3. دانشيار گروه پرستاري، دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي، ايران. 4. استاديار گروه پرستاري، دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي، عضو مركز تحقيقات عوامل اجتماعي موثر بر سلامت، ايران. 5. دانشجوي دكتراي مديريت خدمات بهداشتي درماني دانشگاه علوم پزشكي بقيه‌الله، ايران. 6. دانشجوي دكتراي مديريت خدمات بهداشتي درماني دانشگاه علوم پزشكي بقيه‌الله، ايران. دريافت: 24/8/91 پذيرش:22/5/92 چكيده مقدمه: ايران در كمربند زلزله واقع شده و 93 درصد آن مستعد زلزله، اين مخرب‌ترين و غيرقابل پيش بيني ترين پديده‌هاي طبيعي، است. يكي از راهكارهاي كاهش تلفات و خسارات ناشي از زلزله ارتقاي سطح آگاهي و آمادگي مردم جامعه است. در اين مطالعه، تاثير اجراي برنامه آمادگي مقابله با زلزله در دانش آموزان بر ميزان آمادگي خانوارها براي پاسخ گويي به زلزله احتمالي مورد بررسي و ارزيابي قرار گرفت. روش ها: اين پژوهش، يك مطالعه نيمه تجربي است كه به روش تمام شماري از تمام دانش‌آموزان دبيرستان‌هاي پسرانه سال دوم شهر اشتهارد (117 نفر) نمونه گيري انجام شد. سپس واحد هاي پژوهش به صورت تصادفي در دو گروه مداخله و كنترل قرار گرفتند. بر همين اساس خانواده‌ها به دو گروه كنترل و مداخله تقسيم شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته ‌است كه پس از تعيين روايي محتوايي و صوري و پايايي در اختيار خانواده‌هاي دانش‌آموزان قرار گرفت (ضريب توافقي كاپا 8802/0). پرسشنامه در سه مرحله تكميل و براي تجزيه و تحليل داده‌ها از نرم افزار SPSS و همچنين از شاخص هاي آماري توصيفي و استنباطي در سطح معناداري 5 درصد استفاده شد. يافته‌ها: از 117 شركت كننده، 64 نفر (7/54 درصد) در گروه كنترل و53 نفر (3/45 درصد) در گروه مداخله قرار داشتند. بر اساس نتايج، ميانگين دانش (007/0=p) و مهارت (011/0=p) گروه مداخله به طور معناداري در مرحله پس آزمون بيشتر از گروه كنترل است. در مرحله پس آزمون و پيگيري، ميانگين دانش، مهارت و ميانگين شاخص نگراني گروه مداخله به طور معناداري بيشتر از ميانگين شاخص‌هاي گروه كنترل است (05/0p < ). در نهايت مداخله باعث افزايش ميزان اكثر شاخص هاي (دانش و نگرش) مورد بررسي در مطالعه شده است. نتيجه‌گيري: بر اساس نتايج، خانوار ها در مورد زلزله دانش و مهارت پاييني دارند كه بر عدم آمادگي خانوارها براي مقابله با زلزله احتمالي دلالت دارد. همچنين، به منظور اثربخش‌بودن آمادگي خانوار ها در مقابله با زلزله بعد از انجام مداخلات (آموزش دانش آموزان) توصيه مي‌شود اين آموزش ها تداوم داشته باشند. درضمن، توصيه مي شود مطالعات بيشتري به صورت آموزش و مداخله مستقيم روي خانواده‌ها و دانش آموزان دختر انجام شود. كلمات‌كليدي: زلزله، آمادگي خانوارها، دانش‌آموزان دبيرستاني.

The effect of earthquake preparedness training to male high school students on familiesʹ preparedness in Eshtehard city in 2010-2011 Nasir, MA in nursing Management, Tehran, Iran Corresponding author: Hamid Reza Khankeh, PhD of Nursing, Associate Professor of University of Social Welfare & Rehabilitation Sciences, Tehran, Iran Email:hrkhankeh@hotmail.com Mohammad Ali Hosseini, Associate Professor of Nursing, University of Welfare and Rehabilitation Sciences, Iran Farahnaz Mohammadi, Assistant Professor of Nursing, University of Welfare and Rehabilitation Sciences, Iran AliAkbar Sadeghi, PhD student of Health Care Management, Baqiyatallah University of Medical Sciences, Iran Ali Aghighi, PhD student of Health Care Management, Baqiyatallah University of Medical Sciences, Iran Received: 2012-08-24 Accepted: 2013-07-13 Abstract Background: Due to the seismic fault lines in Iran, it is prone to earthquakes (about 93%). Earthquake is one of the most frightening, destructive and non-predictable natural phenomena. Thus, community awareness and preparedness is the one of the ways to reduce casualties and damage caused by the earthquakes. This study aims to assess the effect of students’ earthquake preparedness program on their families’ preparedness in probable earthquake. Methods: In this quasi-experimental study, all male high school students in second year (117) were examined by using census sampling in Eshtehard city. Then, two control and intervention groups assigned randomly. Thus, families were divided into two intervention and control groups. The questionnaire has been developed based on related references and after being validated and evaluated for reliability (kappa coefficient 0.8802), it was filled by family of students. The questionnaire was completed in three stages, and data were analyzed by SPSS-18 and descriptive and inferential statistical tests were employed in 5% significant level. Findings: Among all participants (117), 64 persons (54.7%) and 53 ones (45.3%) were randomly assigned in control and experimental groups respectively. The mean of knowledge (p=0.007) and skill (p=0.011) were significantly high in experimental group in posttest. Moreover, the mean of concern index, skill and knowledge was significantly higher than control group (p < 0.05). Finally, interventions increased the level of major indices of the study (knowledge and attitude). Conclusion: The results showed that families had a little knowledge and skill about earthquake that indicated lack of preparation at the time of earthquake. So, students’ continuing education is recommended for families’ preparedness against earthquake after intervention (students’ training). In addition, further studies are warranted as direct intervention and training on families and female students. Keywords: earthquake, families’ preparedness, high school students