ارزيابي كيفيت محيط زندگي در نواحي روستايي از ديدگاه ساكنين (مطالعه موردي: روستاهاي دهستان اصلاندوز واقع در استان اردبيل)

The evaluation of quality of living environment in rural areas from their residents’ view (Case study: The rural areas of Aslanduz in Ardebil province)

مقاله حاضر با هدف بررسي متغيرهاي موثر بر رضايت مندي ساكنين از كيفيت محيط زندگي در نواحي روستايي از ديدگاه ساكنين آن با نمونه موردي دهستان اصلاندوز، به دنبال تبيين علمي و نگاه كارشناسانه تر بر عوامل كيفيت محيط مي باشد. براين اساس با توجه به مطالعه ادبيات نظري مربوط به كيفيت محيط، چارچوب مفهومي متشكل از عوامل شانزده گانه، براي بررسي تدوين و مباني تحقيق و تحليل قرار گرفته است. نوع پژوهش از نظر هدف، كاربردي و توسعه اي و از لحاظ روش انجام تحقيق، «توصيفي- تحليلي» مي باشد. ويژگي هاي سن، جنس، سطح تحصيلات، رضايت اقتصادي و وضعيت تاهل به عنوان ويژگي هاي فردي و مستقل در اين راستا شناسايي شده اند تا تاثيرشان بر رضايتمندي از كيفيت محيط زندگي و هريك از عوامل شانزده گانه آن به عنوان متغيرهاي وابسته مورد تحليل قرار گيرد. حجم نمونه با استفاده از فرمول كوكران و با در نظر گرفتن فرضيه حداكثر ناهمگني، براي محدوده مورد نظر 384 نفر محاسبه شد. به منظور تحليل داده‌ها و در تكميل تحليل ها از روش هاي چند معياره فازي و تحليل خوشه اي بهره گرفته شد. در مجموع امتياز نهايي سطح رضايت ساكنين نواحي روستايي از محيط سكونتي خود با استفاده از روش تحليل خوشه اي در سه سطح (رضايت قابل قبول، رضايت متوسط و رضايت پايين) تشخيص داده شد. نواحي روستايي قره قباق، كمپ و تربت كندي، اعضاي سطح رضايتي بالا را شكل مي دهد. سطح دوم رضايت از محيط هاي ايجاد شده روستايي، به عنوان رضايت متوسط شناسايي شده است كه روستاهاي ايدير، محبوب كندي، نورمحمدكندي و گدايلو در اين گروه عضويت دارند. پايين ترين سطح رضايت شهروندان از كيفيت محيط ايجاد شده، در روستاهاي پلنگلو و آق قباق شناسايي شده است كه سطح رضايت پايين تر از حد متوسط را نشان مي-دهد.

This paper aims to evaluate effective factors on the satisfaction rate of residents of rural areas of Aslanduz from their residents’ view by using scientific reasoning. Accordingly, by studying related theoretical literature, a conceptual framework including 16 factors has been considered to be analyzed. The research is both applicable and developmental in terms of its purpose. Moreover; in terms of the method of doing research, it is descriptive-analytical. The features such as: age, gender, education level, economic satisfaction and marital status have been recognized as independent variables to analyze their impacts on the both residents’ satisfaction of their quality of environment and each of 16 factors. The sample size of 384 people was calculated by using Cochran’s formula and by regarding the hypothesis of the maximum heterogeneity. In order to analyze data, two methods of fuzzy multi criteria decision-making and cluster analysis were used. Generally, the ultimate value of the rural areas residentsʹ satisfaction rate from their quality of living environment was identified in three levels (Desirable, fairly desirable, undesirable). Overall resident satisfaction with the quality of the environment in rural areas of Aslanduz was not desirable. The rural areas of Qara Qabaq, Kamp and Torbat Candi indicate high rate of satisfaction. The second one including Idir, Mahboub Kandi, Nour Mohammad Kandi and Gedaylou show the middle level of satisfaction. The lowest rate of satisfaction is seen in both rural areas of Palanglou and Aq Qabaq. Also in the study area between two variables, education level and economic satisfaction with the quality of the living environment, there is a significant relationship. Other independent variables discussed in the present study when compared with the quality of life in rural areas (age, sex and marital status), there seems no significant relationship. Finally, in order to improve the quality of life in rural areas of Aslanduz, the following issues are proposed: Approve projects to improve conditions in rural areas and make convergence; Increase engagement and participation of the villagers in management and decision-making; Conduct researches and benefit from experienced experts to plan and organize a suitable environment for improving rural settlements; Create, extend and predict suitable recreational facilities in rural centers together with broad utilities; Improve the physical conditions of access roads and rural centers which requires the rural residents to build new housing units to improve rural landscape.