بررسي نقوش رقص هاي آييني در سفالينه هاي ايران

The survey on the motifs of the religious dances on the persian potteries

در اين پژوهش، آنچه مورد نظر است، بررسي نقوش مربوط به رقصهاي آييني در سفالينه هاي ايران، ارتباط اين نقوش با آيينها، عقايد و سنتهاي رايج زمان و نيز سير تحول اين نقوش از دوران باستان تا دوران اسلامي، مي باشد. به اين منظور، نقوش مربوط به رقص از دوران كهن تا دوران اسلامي بر روي سفالينه هاي ايران، عقايد و باورهاي رايج در مورد رقص در زمان پيدايش آثار سفالين و نيز تغييرات مربوط به اين نقوش تا دوران اسلامي مورد مطالعه و بررسي قرار گرفته اند. اهميت نقوش رقص در اين است كه اين نقوش از دوران كهن بسيار مورد توجه بوده و در آثار گوناگون سفالين و در مناطق مختلف ايران كشف شده و تا دوران اسلامي نيز به صورت پراكنده در آثار مختلف هنري و از جمله سفالينه ها تداوم يافته اند و اين خود نشانگر اهميت سفال و نقش رقصهاي مذهبي و آييني مي باشد. زيرا همانگونه كه در كتب گوناگون گفته شده مردم در روزگار باستان، عقيده داشتند كه رقص از اعمال خدايان است و بشر نيز خود به نشانه بندگي، يا تكريم و بزرگداشت خدايان، از اين اعمال در واقع تقليد مي كرده اند. در اين مقاله آنچه اهميت دارد، شناخت اين نقوش و بررسي باورها و عقايد مذهبي پنهان در تصاوير سفالينه ها مي باشد. روش كار در اين پژوهش، اسنادي بوده و با استناد به منابع مي توان نتيجه گرفت كه رقص در ابتدا به عنوان تقليد عملي از اعمال خدايان و در واقع عملي آييني بوده كه با گذشت زمان تا حدودي جنبه آييني و روحاني خود را از دست مي دهد و حالتي زميني به خود مي گيرد.

The current paper is an effort made to primarly survey the motifs of the religious dancing on Iranian potteries. It also reveals the relation such motives could have with residuals, beliefs and traditions relevant to their own era. Besides, it tends to take a deep look at the alternation trend of such motifs from the ancient to the Islamic period. Then, there are investigations concerning the above mentioned motifs, the routin belief surrounding the dance when such motifs were being created and how they were altered during the Islamic period. What highlights the importance of the dancing motifs would be the huge attention paid to such works from the ancient period, their geographical diversity in Iran and their ocassional presence on the potteries belonging to the Islamic period. This is due to the fact that (as mentioned in a number of refrrences) ancient people believed in dance as one of the gods deeds and then they had to imitate the same deeds as the sign of their belief in the gods. The article therefore , tries to recognize the motifs and investigate the religious belief behind them. The method of the research is documented. Finally, the sources would suggest that the dance was initially regarded as an imitation of what the gods did, but it gradually descended and changed into an earthly concept.