خداشناسي فلسفي در كلام امام رضا

Philosophical Theism in the Speech (Word) of Imam Reza (p.b.u.h)

برخي، واقعيت «فلسفه اسلامي» را با اين استدلال كه تعقل و فلسفه، اختصاص به حوزه اسلامي ندارد، انكار كرده‌اند، ليكن چنانچه اين مسيله با توجه به جوهره عقلاني اسلام، رهيافت‌هاي فلسفه شناخت انسان و جهان كه در متون و منابع ديني طرح شده است، استخراج و تبيين شود، به عناصر اصلي فلسفه اسلامي دست يافته‌ايم. به همين دليل، اين‌گونه بررسي‌ها يكي از مسايل مورد علاقه فيلسوفان مسلمان بوده است. خداشناسي فلسفي در كلام امام رضا?، خرده تلاشي است كه مبتني بر اين باور و به تاسي از سيره انديشمندان صورت گرفته و برخي از مهم‌ترين رهيافت‌هاي شناختي را در گفتار آن حضرت گزارش كرده است. برهان نظم، برهان وجوب و امكان، برهان حركت، برهان حركت جوهري، برهان فطرت، استدلال بر يگانگي و وحدانيت خداوند، برهان نفي تركيب (نفي ماهيت)، برهان نفي ماده از حق تعالي، برهان بر وحدت وجود خداوند، برهان صرف‌الوجود، وحدت اطلاقي، عدم اكتناه ذات حق، اسم و صفات حق تعالي، رابطه خلق و خالق از اين زمره‌اند.

Some have denied the reality of Islamic Philosophy because inductive reasoning and philosophy are not dedicated to the Islamic realm. With regard to rational essence of Islam, if the approaches of the philosophy of man (human) and world knowing (which have mentioned in the religious texts and sources) are adopted and defined we will access to the fundamental factors of Islamic philosophy. Hence, these researches and findings are one of the main Muslim philosophers’ interests. Meanwhile, they believe that philosophy has a rational essence and is not specified to Islam, believing the reasoning bases of the religious thought; they were redirected to investigate such researches. Philosophical theism in the speech of Imam Reza (p.b.u.h) is a partial effort which is formed according to this belief and the manner of the scholars and has pointed out some of the most knowing approaches in Imam’s speech. It consist of order, necessary, contingent, motion, substantial motion and nature arguments and argument of Oneness and unity of God, the argument on neglecting (not being essence), the argument of not being God matter, the argument of unity Being of God, the argument of pure Being, absolute unity, not being relying on the nature of Truth, names and attributes of the almighty Truth, the relation between the Creator and creation. Key words: Philosophical arguments (proofs), The arguments of the existence of God, The arguments of God’s attribute, Imam Reza (p.b.u.h), The divine philosophy.