نقد و بررسي فقهي جواز شرط عدم ازدواج مجدد ضمن عقد نكاح

A Jurisprudential View to the Lawful Clause of the Prohibited Remarriage (Polygamy) within the Marriage Contract

شرط عدم ازدواج مجدد در ضمن عقد نكاح از موضوعات چالش‌برانگيز جديد در حقوق اسلامي است؛ چه نظر اكثريت قريب به اتفاق فقهاي متقدّم بر اساس ادله احكام، بطلان چنين شرطي است امّا در مقابل عده‌اي ديگر از فقها كه اكثر آنان را فقهاي معاصر تشكيل مي‌دهند، هرچند با استناد به روايات دال بر صحت و اعتبار اين شرط و عدم مخالفت آن با شرع و مقتضاي عقد آن را صحيح و لازم‌الوفا دانسته‌اند، در رابطه با ضمانت اجرا و آثار حقوقي صحت اين شرط دچار اختلاف شده‌اند. در نگارش حاضر، نگارندگان با نقد و بررسي هر دو ديدگاه، به ديدگاهي نوين و بديع رسيده‌اند كه عبارت است از بطلان در فرض اطلاق شرط عدم ازدواج مجدد و صحت در فرض تقييد به زمان. اينان معتقدند كه در فرض صحت شرط، تخلّف از آن اثري وضعي خواهد داشت و حق فسخ را براي زوجه اثبات مي‌كند. در فرض بطلان شرط نيز عقد باطل نيست و صرفاً شرط، باطل و بي‌اثر خواهد بود.

The clause of the prohibited remarriage (polygamy) within the marriage contract is one of the new controversial propositions in the Islamic law. The prior majority of the Islamic jurists (according to the reasons of the decrees) believe that this provision is void. But with considering the documentation of the traditions which prove the validity and authenticity of this provision and absence of opposition to the Islamic law (sharia) and contract obligation, some other Islamic jurists especially the majority of the contemporary ones believe the validity and enforceability of this stipulation. But they argue over the executive guarantee and law effects of the validity of this provision. The present note criticizes and examines these two opinions and lastly criticizes both opinions (the opinion of the most famous Islamic jurists who chose the invalidity absoultly and those of the Islamic contemporary jurists who believe the validity of it absolutely without time condition. It announces a new attitude which is the invalidity in the aspect of the unrestricted provision of the prohibited remarriage and the validity in the aspect of the qualification to time. They believe that the violation of this stipulation causes the right of recession for the spouse. In the assumption of the invalidity of the provision does not follow the invalidity of the contracts and solely does the invalidity and ineffectiveness of the stipulation. Key words: Prohibited Remarriage (polygamy), Invalid, Validity, A clause or condition contained within the marriage contract.