مقايسه تاثير دماي پايين و مطلوب بر صفات مورفولوژيك و عملكرد

Comparison of low and optimum temperature effects on morphological traits and yield of rice varieties at different growth stages

به منظور مقايسه تاثير دماي پايين و مطلوب بر صفات مورفولوژيك و عملكرد ارقام برنج در مراحل مختلف رشد، آزمايشي به صورت اسپليت پلات فاكتوريل در قالب طرح پايه كاملا تصادفي، در گلخانه معاونت موسسه تحقيقات برنج كشور (آمل) در سال زراعي 1389 در سه تكرار اجرا گرديد. پنج رقم V1 تا V5 به عنوان عامل اصلي به ترتيب شيرودي، فجر، طارم محلي، هيبريد و لاين 843، و دو سطح تيمار دماي T1 و T2 به ترتيب oc13 و oc32 و پنج مرحله رشدي G1تا G5به ترتيب از نشا تا پنجه دهي، طويل شدن ساقه، آبستني، گل دهي و پر شدن دانه به عنوان عوامل فرعي بودند. در هر گلدان از هر رقم سه تك بوته نشاكاري شد. در ابتدا همه گلدان ها در دماي oc32 نگهداري شدند و در هرمرحله رشدي به مدت 15 روز در تيمار دمايي oc13 قرار گرفتند و سپس به دماي oc32 منتقل و نگهداري شدند. بعد از اعمال تيمار تنش دمايي در هر مرحله رشد ارتفاع بوته، تعداد پنجه و تعداد برگ در كپه و وزن خشك ساقه و برگ در كپه و بعد از برداشت طول خوشه و عملكرد اندازه گيري شد. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه اثرات رقم، مراحل رشدي و دما بر كليه صفات مورفولوژيك مورد بررسي در سطح احتمال يك درصد معني دار است. اثرات متقابل رقم با دما نشان داد كه متحمل ترين رقم نسبت به تنش با كمترين درصد كاهش عملكرد (19 درصد) رقم شيرودي و حساسترين رقم با بيشترين درصد كاهش عملكرد (29 درصد) رقم طارم محلي مي باشد. با كاهش دما از oc32 به oc13 ارتفاع گياه، تعداد پنجه در كپه، تعداد برگ سبز در كپه، وزن خشك ساقه و وزن خشك برگ، طول خوشه و عملكرد كاهش مي يابد.

In order to comparison of low and optimum temperature effect on morphological traits and yield of rice varieties at different growth stages, an experiment was performed as split plot factorial based on completely randomized design (CRD) in green house of Iran?s rice research Institute (Amol) During 2010, in three repetitions. This treatment included 5 rice varieties as main factor in order Shirudi, Fajr, local Tarom, Hybrid and line 843 and 2 levels of temperature T1 and T2 in order 13 and 32 along with 5 levels of growth G1 to G5 in order, after transplanting to tillering, stem elongation, booting, flowering, grain filling that were as two sub factors. Three seedlings were planted in each pot. At the first, all of them were kept in normal temperature then they were kept in 13 c° for 15 days then they were transferred to 32 c° place. After treatment temperatures in each growth stage plant height, number of tillers and leaves per hill, shoot and leaf dry weight in hill and after harvesting panicle length and yield were measured. The analysis of variance results show that the effects of cultivar, levels of growth and temperature and their interactions effects on all morphological characters are significant at one percent level of probability. Interaction effect of variety and temperature showed that most tolerant variety in relation to temperature stress along with least percentage yield (19%) is shirudiy variety and the most sensitive variety in relation to stress with most percentage of yield decrease (29%) was local tarom. By reducing the temperature from 13 to 32 plant height, number of tillers and leaves per hill, number of green leaves in the hill, shoot and leaf dry weight in hill were de-creased.