تغييرات برخي از پارامترهاي مورفولوژيكي رودخانه كارون با استفاده از سنجش از دور (سال‌هاي 1368 و 1384)

Some Changes of Morphological Parameters of Karoon River Using Remote Sensing (1989 and 2005)

چكيده مياندرها از شاخص‌هاي مهم تغييرات محيطي به شمار مي‌آيند. تحقيق حاضر به منظور بررسي تغييرات برخي از پارامترهاي مياندر در رودخانه كارون با استفاده از تصاوير ماهواره لندست سال‌هاي 1368 و 1384 به كمك سنجش از دور صورت گرفته است. در اين تحقيق پارامترهاي مورفولوژيكي 20 مياندر در بازه‌اي به طول 128 كيلومتر از رودخانه كارون پس از تهيه نقشه كاربري اراضي براي هر دوره تعيين گرديد. نتايج حاصل از مقياس ميانگين t جفتي نشان داد كه پارامترهاي عرض جريان و طول گردن مياندر اختلاف معني‌داري طي دوره مطالعاتي از خود نشان داده‌اند. نتايج همبستگي اسپيرمن حاكي از آن بود كه تغييرات در پارامترهاي مياندر به‌شدت به يكديگر وابسته‌اند؛ به طوري كه همبستگي معني‌داري بين تغييرات ضريب خميدگي با شعاع انحنا، طول جريان و طول محور مياندر و نيز ميان تغييرات شعاع انحنا با طول جريان، طول محور مياندر، طول گردن مياندر و عرض جريان وجود دارد. از سوي ديگر همبستگي معني‌داري بين تغييرات عرض جريان با پارامترهاي طول جريان و طول محور مياندر و طول جريان با محور مياندر مشاهده مي‌شود. از دلايل اصلي تغييرات پارامترهاي مورد نظر مي‌تواند تغيير در رژيم هيدرولوژيكي و اكولوژيكي منطقه باشد، به طوري كه در طي دوره مطالعاتي، حريم رودخانه در اثر تجاوز افراد به منظور كشاورزي و تصاحب زمين به دشت تغيير يافته و دچار آسيب شده است. كليد‌واژه‌ها: مياندر، سنجش از دور، فرسايش رودخانه، ضريب خميدگي، شعاع انحنا، رودخانه، رودخانه كارون.

Abstract Meanders are among the important indicators of environmental changes. The present study has been carried out for some changes of morphological parameters in Karoon River using Landsat satellite images during 1989 and 2005 with helping remote sensing. In this research, 20 meanders morphological parameters have been determined at 128 km of Karoon River after extracting land-use map had for each year. The results of the mentioned test showed that parameters such as the width of Karoon (W) and its meander neck length (L) have had significant differences during the period of study. Also, the results of Spearman correlation showed that changes of meanders parameters have strongly been correlated. It has to be mentioned that there are significant correlations among sinuosity(C), radius curvature(R) and axis length (A), respectively; R changes and watercourse length(S), A, L and W, respectively. Also, there are significant correlations among W, S and A. The main reason of parameters for the changes can be hydrological regime and ecological condition change, by which the river has been damaged extremely during the period of this study. Keywords: Meander, Remote sensing, River erosion, Sinuosity(C), Radius curvature(R), Karoon River.