ارتباط شاخص‌هاي استرس با زمان و مرحله بي‌هوشي در كپور معمولي Cyprinus carpio (Linnaeus) در غلظت‌هاي مختلف محلول ميخك

Correlation between stress indicators with anesthesia time and stage in common carp, Cyprinus carpio under different clove solution concentrations

براي بررسي اثر غلظت ماده بي‌هوش‌كننده، زمان بي‌هوشي و مرحله بي‌هوشي، آزمايش روي ماهي كپور معمولي انجام شد. ماهيان در معرض دوزهاي 7/0، 1، 2، 3، 4 و 5 گرم بر ليتر محلول ميخك قرار گرفتند و مدت زمان رسيدن به مرحله 3 و 5 بي‌هوشي ثبت گرديد. بلافاصله پس از رسيدن به اين مراحل از ماهيان خون‌گيري و جهت سنجش شاخص هاي استرس (كورتيزول و گلوكز) استفاده شد. نتايج نشان داد كه در مرحله 3 بي‌هوشي، كورتيزول تنها با زمان ارتباط داشت (ضريب هم‌بستگي =‌63/0؛ 0001/0P < ) ولي گلوكز با زمان يا غلظت ارتباط نداشت. ولي در مرحله 5 بي‌هوشي، هم كورتيزول و هم گلوكز ارتباط معني‌داري با زمان و غلظت داشتند و اثر زمان بيش‌تر از غلظت بود. از مدل‌هاي به دست آمده مي توان براي پيش بيني استرس ناشي از بيهوشي با دوزهاي مختلف محلول ميخك در زمان هاي گوناگون، استفاده نمود. نتايج نشان داد كه قضاوت روي رفتار ماهي نمي‌تواند مبناي مناسبي براي بيهوشي و شروع خون‌گيري باشد. با توجه به نتايج پيشنهاد مي‌شود كه ماهيان در زمان يكسان خون‌گيري شوند تا داده‌هاي به‌دست آمده متاثر از روش نمونه‌برداري نباشند. هم‌چنين براي كاهش استرس ناشي از بي‌هوشي بهتر است كه زمان بي‌هوشي كوتاه (زير 1 دقيقه) باشد. واژه‌هاي كليدي: ميخك، بي‌هوشي، شاخص‌هاي استرس، كپور معمولي

To investigate the effect of anesthetic concentration, time of anesthesia and stage of anesthesia, an experiment was conducted on common carp. Fish were subjected to concentrations 0.7, 1, 2, 3, 4 and 5 g/l clove solution and times of stage 3 and 5 induction were recorded. Immediately after induction, fish were bled and blood levels of cortisol and glucose were determined. At stage 3, cortisol showed correlation only with time, not concentration (R2=0.63). However, glucose showed no correlation with time and/or concentration at this stage. On the other hand, both cortisol and glucose showed strong correlation with both time and concentration at stage 5, which the effect of time was more pronounced and significant than concentration. The obtained models could be used to predict of anesthesia-induced stress under various concentrations of clove solution and different times. The results showed that judgment on the fish behavior could not be a suitable means for induction of anesthesia and start of blood sampling. According to the results, it is suggested that fish should be bled at constant time so that obtained data are not affected by sampling method. Likewise, it is better to use short induction time (less than one min) to suppress anesthesia-induced stress. Keywords: Clove, Anesthesia, Stress markers, Common carp