معناشناسي مفهوم حبط در قرآن كريم

The Semantic Explanation of Habt in the Holy Quran

«حبط اعمال» يكي از مهم‌ترين و رايج‌ترين مشكلات و موانع به ثمر رسيدن و ذخيره شدن اعمال انسان در جهان آخرت است. در پي عدم بروز بازخورد رفتار صحيح انسان در قبال كسب بي حد معارف و تعاليم الهي، اين پرسش ايجاد مي‌شود كه چه چيز سبب مي‌گردد انسان نتواند از تعاليم و معارف الهي كه در دنيا تلاش بسياري براي كسب آن‌ها كرده، عملاً در ارتقا كيفيت زندگي و شيون انساني خويش كمك بگيرد. توجه به اين معناي قرآني كه اگر كسي موفق به كسب حسنه و فضيلتي از سوي خداوند متعال شد، حفظ و صيانت از آن در برابر آفات ممكنه در مسير زندگي تا زمان حسابرسي اعمال آدمي نيز مسيوليتي ضروري و مهم دانسته شده، كه در صورت انجام، وعده چند برابر نمودن آن خوبي‌ها در كارنامه اعمال مومنين، نزد پروردگار هستي داده شده است، مويد اين مطلب به شمار مي‌رود. تقسيم شدن مفهوم حبط به انواع مختلفي از جمله حبط عمل، حبط صفت، حبط علم، حبط ايمان و عقيده، آسيب‌هاي است كه ريشه بسياري از بي ثمرگي تعاليم و معارف الهي آدمي در ديدگاه و زندگي عملي او به شمار مي‌رود و ضرورت پرداخت به اين موضوع مهم را بيان مي‌دارد. در اين مقاله تلاش شده تا با استفاده از روش معناشناسي و ترسيم شبكه معنايي حبط و حوزه‌هاي پيراموني آن در قالب بررسي ميدان‌هاي معناشناختي مترادفات، ملازم‌ها، متضادها و راه‌هاي برون شد از آن، تبييني راه‌گشا و كاربردي از اين موضوع حاصل شود.

“Vitiation” (habt) is one of the greatest obstacles for humans to receive recompense for their acts in afterlife. The insufficiency of correct human behavior following the acquisition of so many divine teachings, makes us ask about the causes of our inability to take advantage of those teachings and improve the quality of our life and dignity. The Quranic concept emphasizing our obligation to preserve the virtues bestowed by God through our acts against the pitfalls in the course of life till the Day of Judgment, a situation that will multiply God’s bestowal of grace and recompense, is a confirmation of this. Habt shows itself in a variety of occasions, namely actions, attributes, knowledge, faith and belief, which are all damages that make the root, cause of the ineffectiveness of our divine learning in our mental and practical life, hence the necessity of dealing more seriously with the issue. The Holy Quran, as the most comprehensive source of religion, is an appropriate base for understanding the meaning of habt in order to avoid the damages mentioned by cultivating virtues such as honesty in belief, righteousness, purity of intention, and above all staying faithful to spiritual leaders. In this article, it is attempted to achieve an efficient and practical explanation of the issue by using a semantic method and tracing the semantic fields of synonyms, antonyms, and collocations, all for the purpose of finding a way out of this plight.