مقايسه و تطبيق بازآفريني بافت هاي فرسوده ي شهري بلوك خيام تهران (ايران) و پروژه ليورپول1 (بريتانيا)

Comparative Study of Regeneration of Worn Urban Textures of Khayam Block, Tehran (Iran) and Liverpool 1 Project (the UK)

دهه 1990 ميلادي با بازنگري در همه ي زمينه هاي علمي، فلسفي و هنري همراه است، به همين علت نگاه نوسازي و مرمت شهري نسبت به دهه هاي پيش كه نگاه جزيي نسبت به مسايل مرمت شهري داشته اند، تغيير كرده و با در نظر گرفتن گذشته و هويت تاريخي دوره هاي متفاوت، هويت جديد متناسب با شرايط زندگي امروز را در دستور كار خود قرار داده است. بر اين اساس مرمت شهري مفهومي جامع پيدا مي كند، مفهومي كه بهبود و توان بخشي بافت هاي كهن، در تمام ابعاد اقتصادي، كالبدي، اجتماعي-فرهنگي را مدنظر قرار مي دهد و چارچوبي نو در فرآيند دگرگوني شهري تدارك مي كند. اين پژوهش به مقايسه ي تطبيقي بازآفريني بافت خيام تهران و ليورپول1 بريتانيا پرداخته است، چرا كه هر دو نمونه در بافت مركزي شهري قرار داشته و بافت پيرامونشان هويتمند و واجد ارزش مي باشد. برنامه بازآفريني پروژه ليورپول1 در سال 2008 به عنوان بهترين برنامه و طرح بازآفريني اروپا شناخته شده است و طرح توسعه مجدد بلوك خيام تهران نيز بزرگ ترين برنامه و طرح بازآفريني شهرداري تهران پس از پيروزي انقلاب ايران محسوب مي شود. هدف از اين مقايسه، بررسي اهداف و اقدامات در دو برنامه، دلايل موفقيت ليورپول1، عدم تحقق پذيري اهداف از پيش تعيين شده در بازآفريني خيام و در نهايت، ارايه راهكارهايي براي تحقق پذيري اهداف از پيش تعيين شده بافت خيام است. نتيجه اينكه اتخاذ سياست هاي كوتاه مدت و مقطعي، بدون برنامه ريزي منسجم و از پيش تنظيم شده، عدم مشاركت مردم از ابتداي طرح تا پايان و در نظر نگرفتن هويت تاريخي و موقعيت بافت خيام باعث شكست و عدم موفقيت در بازآفريني خيام شده است. روش تحقيق توصيفي-تحليلي و مقايسه اي و روش گردآوري اطلاعات در اين پژوهش اسنادي، كتابخانه اي و مشاهده ميداني مي باشد.

In 1990’s we witnessed the revision of almost all scientific, philosophical, and artistic areas in human knowledge, for this reason, the view of urban renovation and restoration was changed compared with that of previous decades when a minor attention was paid to urban regeneration issues. Considering the past of historical identity of different period, it has a new identity consistent with conditions of today’s life on its agenda. Accordingly, urban regeneration becomes a comprehensive concept, a concept that considers improvement and rehabilitation of old textures in all economic, physical, social, and cultural dimensions. This research is a comparative study of regeneration of Khayam texture of Tehran, and Liverpool 1 in the UK, because both samples are located in central texture of the city, and their surrounding textures has identity-related values. Regeneration plan for Liverpool 1 project (2008) was recognized as the Europe’s best regeneration project, and Khayam block redevelopment project (Tehran) is also the largest recreation plan conducted by Tehran municipality after Islamic Revolution. This comparison aims to study objectives and measures in the two plan, the reasons behind the success of Liverpool 1, non-realization of predetermined objectives in regeneration of Khayam, and finally, provision of solutions for realization of predetermined objective of Khayam texture. The result is that adoption of short term and temporal policies, with consistent and prearranged planning, and lack of public participation from the beginning to the end, and failure to consider historical identity and position of Khayam texture resulted in failure of Khayam regeneration. Descriptive-analytical and comparative research method was used. Data collection was conducted by documentary, library and field observation method.