بررسي الگوي فضايي - مكاني عامليت هاي موثر بر نهادينه شدن مشاركت مردم در نواحي روستايي بخش جعفر آباد، شهرستان قم

Study on the Locative-spatial pattern of factors affecting institutionalization of public participation in rural areas of Jaʹʹfar Abad District, Qom Township

مشاركت به عنوان كنش و فعاليت اجتماعي هدفمند تحت تاثير و برآيند عناصر فضايي است كه به صورت منابع و سرمايه‌هايي(روابط اجتماعي، فرهنگي، اقتصادي و مديريتي) در جوامع ظاهر مي شوند. مقاله حاضر در صدد است با رويكردي سيستمي و در قالب روش توصيفي- تحليلي و همبستگي، الگوي فضايي- مكاني عامليت هاي موثر بر نهادينه شدن مشاركت را در20 سكونتگاه روستايي بخش جعفر آباد شهرستان قم مشخص سازد. جمع آوري داده‌ها از طريق پرسشنامه در حجم نمونه 355 نفر و تجزيه و تحليل داده‌ها با استفاده از آزمون‌هاي مناسب در نرم افزار SPSS انجام شده است. نتايج بدست آمده نشان مي دهدكه عناصرفضايي- مكاني تاثيرگذار برمشاركت كه به صورت سرمايه هاي اجتماعي، فرهنگي، اقتصادي و مديريتي ظهور مي يابند به صورت خلا اي جدي در سطح روستاها نمايان شده اند و اگر هم اثري از آنها وجود دارد مبتني بر پتانسيل هاي دروني خود سكونتگاه ها مي باشد كه بدون دخالت رهنمودهاي مديريتي دولت ايجاد شده اند و تصويري ناقص و پراكنده از مشاركت را به نمايش مي گذارند. در اين ارتباط، بر اساس آزمون تي، سطح مشاركت در اغلب شاخص‌هاي مورد مطالعه بويژه گويه هايي كه بازگوكننده مشاركت رسمي با نهادهاي سازمان يافته مي باشد، پايين‌تر از حد مورد انتظار است. در رتبه بندي عامليت‌هاي فضايي-مكاني موثر در ميزان مشاركت شاخص‌هايي مانند مانند ارتباطات اجتماعي در بين مردم، ميزان اختلافات قومي و قبيله اي در روستا، جوياي احوال بودن در بين مردم، احترام به يكديگر در بين مردم، مشاجره بر سر مسايل كشاورزي در بين مردم، احترام به نصيحت ديگران، اعتماد به يكديگر در بين مردم و... از نظر اندازه بيشترين سهم را در تبيين ميزان مشاركت داشته اند كه بيانگر غير رسمي و عرفي بودن عناصر فضايي تاثيرگذار بر مشاركت روستايي است. نتايج رگرسيون چند متغيره نشان داد كه بعد سرمايه اجتماعي با ضريب تعيين 743/0، بيشترين تاثير را بر ميزان مشاركت در نواحي روستايي داشته است.

Participation, as a purposeful social interaction, is influenced by spatial elements that appear in a society as resources and social, cultural, economic and administrative capital. This study, uses a systematic approach, in the form of a descriptive-analytical correlation, tries to identify local-spatial pattern of factors effective in the institutionalization of public participation of 20 rural settlements in Jaʹfar Abad District in Qom Township. Data were collected from the questionnaires filled out by a sample size of 355 people, and analyzed using appropriate tests in the SPSS software package. Results show that the local-spatial elements effective in participation that appear in the society as social, cultural, economic and administrative capital have emerged as a serious gap in the rural areas, and if any of them were effective, they were based on internal potential of such settlements built without governmental management guidelines. And depicted as an incomplete and partial image of public participation. Based on student t-test, the level of participation in most of the indexes, especially items reflecting official participation in organized institutions was less than expected. In ranking the local-spatial factors effective in public participation, indexes like social relations among people, tribal differences in a village, asking after people, mutual respect among people, dispute over agricultural issues, following othersʹ advice, trusting one another among the people, etc., with regard to size had the largest role in explaining the level of participation, which reflects the informal and typical nature of spatial elements affecting rural participation. The results of multiple regression showed that social capital with a coefficient of determination of 0.743 had the greatest effect on the participation in rural areas.