بررسي آسيب‌پذيري ساختمان‌هاي شهري در برابر زلزله با استفاده از مدل سلسله مراتبي معكوس(IHWP) در سيستم اطلاعات جغرافيايي: مطالعه موردي شهر مسجد سليمان

Studying the vulnerability of urban buildings against earthquake using the model of inversion hierarchical weight process in the geographical information system: a case study on Masjed Soleiman city

زلزله از جمله سوانح طبيعي است كه بيشتر شهرهاي جهان با آن مواجه هستند. اين مسيله عموما ً با گسترده ترين دخالت هاي نسنجيده انساني در محيط طبيعي از جمله ساخت و سازهاي بي رويه در حريم گسل، فقدان و يا بي توجهي به ضوابط و استانداردهاي ساخت و ساز تشديد مي شود. ضرورت كاهش آسيب پذيري شهرها در برابر زلزله، به عنوان يكي از اهداف اصلي برنامه ريزي كالبدي، برنامه ريزي شهري و طراحي شهري محسوب مي گردد.در اين راستا،اولين گام، شناسايي ميزان آسيب پذيري عناصر و اجزاي فضاي شهري و ارزيابي آن براساس مدل‌هاي موجود در جهت تشخيص مناطق و بافت‌هاي آسيب پذير شهري براي كاهش اثرات زلزله پرداخت. روش تحقيق دراين پژوهش با توجه به موضوع آسيب پذيري ساختمان هاي شهري در برابر زلزله، از نوع توصيفي-تحليلي مي باشد كه با بهره گيري از مدل سلسله مراتبي معكوس(IHWP)، برآورد مناسبي از آسيب پذيري ساختمان‌هاي شهري با استفاده از داده‌هاي مكاني و توصيفي اجزا و عناصر اصلي ساختماني ( كيفيت ابنيه، قدمت ابنيه، نوع مصالح، كاربري اراضي از نظر خطرپذيري،تراكم جمعيتي، تراكم ساختماني) مي پردازد؛ تاثير هركدام از شاخص‌ها و كلاس بندي‌ها در ميزان آسيب پذيري ارايه مي شود و با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي(GIS) به تلفيق داده‌ها پرداخته و درنهايت منجر به شناسايي محله‌هاي آسيب پذير شهر در برابر زلزله مي گردد.نتايج نشان مي دهد، 76.06 درصد ساختمان هاي شهر مسجد سليمان آسيب پذير شناخته شده اند. براين اساس، محله ي سبزآباد داراي بيشترين آسيب پذيري ومحله ي تلخاب باوجود وسعت زياد، از آسيب پذيري پاييني برخوردار است.

Earthquake is one of natural disasters which most cities all over the world are confronted with. Generally, this problem is intensified with the widest human unconsidered interference in natural environment such as construction in the realm of fault, and disregarding the construction standard. The necessity of decreasing the vulnerability of cities against the earthquake is one of the main purposes of physical planning, urban planning and urban planning and urban design. Therefore, the first step is to identify the degree of elements and urban components vulnerability and assessing it based on the current models so as to identify the urban vulnerable areas and structures for decreasing the effects of earthquake. Regarding the issue of vulnerability of urban buildings against, the type of this study is descriptive-analytic using inversion hierarchical weight process, the study yields appropriate estimate concerning the vulnerability of urban buildings by means of spatial and descriptive data of main components old building (The quality of building, The antiquity of buildings, Type of materials, Land use regarding the risk-taking, Density population, density building). It then the study presents the effect of each of the indicators and classifications on the degree of vulnerability. Next, the data are synthesized using geographical information system and finally the vulnerable districts are identified. The result reveals that 76.06 percent of Masjed Soleiman building is vulnerable. According to the obtained data Sabz Abad district is the most vulnerable district and Talkhab district – despite is broad space- is the least vulnerable district.