برآورد اقتصاد سايه‌اي ايران (1386 – 1349) با استفاده از مدل‌سازي فازي چند مرحله‌اي

Estimating the Size of Shadow Economy in Iran Using Multi-level Fuzzy Modeling

برآورد اندازه‌ اقتصاد سايه‌اي همواره در تنظيم متغيرهاي كلان اقتصادي و سياست مالي، از اهميت خاصي برخوردار بوده و در سال‌هاي اخير، از سيستم استنتاج فازي براي اندازه‌گيري اقتصاد سايه‌اي استفاده شده است. در اين پژوهش، هشت شاخص فازي جديد براي مدل‌سازي و برآورد اندازه‌ اقتصاد سايه‌اي ارايه مي‌شود. در اينجا، اقتصاد سايه‌اي را طبق تعريف لوكاس، به چهار بخش تقسيم كرده و براي هر بخش دو شاخص تعريف مي‌كنيم. بعد از انجام سه مرحله استنتاج فازي، به برآورد نهايي اندازه‌ اقتصاد سايه‌اي مي‌رسيم. نتايج نشان مي دهد كه اثرگذاري توليد بخش خانوار بر روي اندازه‌ اقتصاد سايه‌اي در ايران رو به كاهش است؛ بخش‌هاي نامنظم، غيررسمي و غيرقانوني عوامل تاثيرگذار بر اندازه‌ اقتصاد سايه‌اي مي‌باشند. همچنين اندازه‌ اقتصاد سايه‌اي ايران طي دوره‌‌ 1386- 1349 به طور ميانگين حدود 13 درصد توليد ناخالص داخلي برآورد مي‌شود.

Estimating the size of shadow economy is of special importance in setting macroeconomic variables and fiscal policies. In recent years, the fuzzy inference sets have been used for measuring shadow economy. In this paper, we present eight new fuzzy indicators for modeling and estimating the size of shadow economy. Thus, according to Lucas definition, we divide the shadow economy into four sectors and define two indicators for each sector. After three fuzzy inference phases, we measure the size of shadow economy. Our results indicate that the effect of production household on Iran’s shadow economy size is decreasing; and irregular, informal and illegal sectors impact size of shadow economy. In addition, the size of Iran’s shadow economy is estimated around 13 percent of GDP, on average, over 1970- 2007.