اثرات جريان يافتن پول الكترونيكي بر حجم اسكناس و مسكوك در گردش در ايران

The Effects of Flow of Electronic Money on the Volume of Currency in Circulation in Iran

رواج پول الكترونيكي، حجم اسكناس و مسكوك در گردش را در ايران تحت تاثير قرار داده است. مطالعه و تحليل چگونگي و فرايند تاثيرگذاري پول الكترونيكي بر حجم اسكناس و مسكوك از موضوعات ويژه و با اهميتي است كه در اين مقاله به آن پرداخته شده است. در اين مقاله، اثر شاخص هاي نشان دهنده ميزان توسعه و نشر پول الكترونيكي از قبيل تعداد كارت هاي بدهي، تعداد دستگاه هاي خودپرداز، تعداد پايانه هاي فروش و تعداد پايانه هاي شعب بانك ها، بر روي حجم اسكناس و مسكوك در گردش برآورد شده است. براي برآورد مدل ها از داده‌هاي فصلي سال‌هاي 1389-1383 استفاده شده است. از برآورد مدل ها نتيجه شده كه در ايران افزايش تعداد كارت هاي بدهي، حجم اسكناس و مسكوك در گردش را افزايش داده و علت رابطه مثبت بين تعداد كارت هاي بدهي و حجم اسكناس و مسكوك در گردش، آن است كه در دوره مورد مطالعه در ايران كارت هاي بدهي، بيشتر جهت دريافت پول از دستگاه هاي خودپرداز براي خريدهاي روزانه و هفتگي مورد استفاده قرار گرفته اند. همچنين يافته هاي اين پژوهش مشخص ساخته كه تعداد پايانه هاي فروش، اثر معكوسي بر حجم اسكناس و مسكوك در گردش داشته است.

The prevalence of electronic money has affected the volume of banknotes and coins in circulation in Iran. This paper aims to study and analyses the mechanism of e-money impacts on currency volume. In this regard, the effects of e-money issuance and development indicators, such as number of debit cards, number of ATM machines, number of Point of Sales (POS) terminals, number of terminals in bank branches, on the volume of banknotes and coins in circulation are estimated using quarterly data during 2004-2010. The estimation results show that the increase in the number of debit cards raises the volume of currency in circulation. This arises since the debit cards are often used to get money for daily and weekly purchases from ATM machines in Iran. In addition, the number of Point of Sales has a negative effect on the volume of currency in circulation.