واكاوي شرط مماثلت در سلامت در قصاص عضو

Analysis of Organs Equality Term in Healthy in Organ Nemesis

مشهور فقهاي اماميه در قصاص عضو كه از آن به قصاص طَرْف نيز تعبير مي‌كنند، تساوي دو عضو را از نظر سلامت و عليل بودن شرط دانسته‌اند؛ پس مشهور‌ ميان ايشان است كه: «عضو سالم در برابر عضو مشلول قصاص نمي‌شود»؛ هرچند در عكس اين مورد، به اين فتوا ملتزم نشده‌اندو عضو مفلوج را در برابر عضو سالم قصاص‌پذير مي‌دانند. مقنن در قانون مجازات اسلامي مصوب 1392 با پذيرش اين نظريه در بند «ت» ماده 393 مقرر كرده است: «در قصاص عضو، علاوه بر شرايط عمومي قصاص، شرايط زير بايد رعايت شود: ... ت) قصاص عضو سالم در مقابل عضو ناسالم نباشد». اين نظريه در قانون قبلي مجازات اسلامي(مصوب1370) نيز ذيل ماده 274 با عبارت «عضو سالم در برابر عضو ناسالم قصاص نمي‌شود» مسبوق به سابقه بود. نگارنده با واكاوي ادله قول مشهور و پس از سنجش عيار آن ادله، چنين نتيجه مي‌گيرد كه مستندات ارايه شده وافي به مقصود وكافي براي اثبات مدعاي ايشان نيست. نويسنده معتقد است كه صرف همانندي در مسماي اعضا كفايت مي‌كند، و براي قصاص، تساوي در اجزا و اوصاف عضو لازم نيست. اين نظريه اگرچه مخالف برداشت مشهور فقيهان امامي است، برخي از معاصران را به عنوان موافق با خود همراه كرده است؛ ضمن اينكه نظريه مزبور برخلاف قول رقيب، با اطلاقات ادله قصاص سازگار است، و قواعد اوليه باب قصاص نيز آن را اقتضا مي‌كند.

Majority of Imamiye jurists believe that in organs nemesis (or Tarf nemesis) equality of both organs in healthy is necessary. They say that healthy organ vis-à-vis unhealthy organ is not retribution. However in the opposite case, they has not committed to this judgment. Scilicet, they say that unhealthy organ vis-à-vis healthy organ is retribution.The legislator in the Islamic penal code (approved 1392) by accepting this theory in part “d” of article 393 has provided: “ In organ nemesis other than the general conditions of nemesis, the following conditions should also be observed: …d) Not to be retribution of healthy organ against the unhealthy organ.” This theory had been discussed in the Islamic penal code (approved 1370) under article 274 by this phrase: “Healthy organ vis-à-vis unhealthy organ is not retribution.” Authors with analysis the majority word and measurement it conclude that documentation provided is not intended and sufficient for proving this claim. We believe that mere equality in name of organs is adequacy and for retribution equality in specifications of organ is not necessary. Although this theory is against the view of majority of Imamiye jurists, but some contemporaries as well as consistent with our theory. Also this view, unlike competing quote, is consistent with generals of nemesis evidences and the basic rules in nemesis chapter demand it.