بررسي كيفيت بهداشتي هواي شهر اروميه بر اساس شاخص AQI

STUDY OF URMIA CITY AIR QUALITY ACCORDING TO THE AIR QUALITY INDEX (AQI)

پيش زمينه و هدف:آلودگي هوا به عنوان يكي از پيامدهاي توسعه شهر نشيني، علاوه بر تخريب محيط و ضررهاي اقتصادي، سلامت انسان را با مخاطرات جدي روبرو نموده است. به طوري كه سازمان جهاني بهداشت، تعداد مرگ و ميرِ زودرس ناشي از آلودگي هواي شهري را بيش از 3/1 ميليون نفر در سال 2010 اعلام كرده است. پايش مداوم كيفيت هوا براي تعيين آلاينده‌ها و شناسايي منابع انتشار آن‌ها يكي از راهكارهاي اساسي براي كنترل آلودگي هوا به شمار مي‌رود. بر اين اساس، هدف اصلي مطالعه‌ي حاضر، بررسي و ارزيابي كيفيت بهداشتي هواي شهر اروميه و معرفي آلاينده‌هاي مسيول در سال 1390 مي‌باشد. مواد و روش‌ها:اين مطالعه از نوع توصيفي - تحليليِ مقطعي مي‌باشد كه طي آن غلظت لحظه‌اي آلاينده‌هاي هوا شامل منو اكسيد كربن، دي اكسيد گوگرد، دي اكسيد نيتروژن و ذرات معلق، توسط آناليزرهاي Enviro SA و Ecotec در ايستگاه‌هاي چهارگانه شهر اروميه طي سال1390 اندازه گيري شدند. شاخص كيفيت هوا (AQI) از طريق درون يابي بين غلظت‌هاي چهار آلاينده معيار، محاسبه شد و بر مبناي آن، كيفيت بهداشتي هوا در گروه‌هاي خوب، متوسط، غيربهداشتي براي گروه‌هاي حساس، غيربهداشتي، خيلي غيربهداشتي و خطرناك طبقه بندي گرديد. يافته‌ها:نتايج حاصل از شاخص كيفيت هوا حاكي از آن است كه كيفيت بهداشتي هواي شهر اروميه در 334 روز از 359 روزِ بررسي شده در سال 1390 در حد پاك و يا قابل قبول، ولي در 25 روز از حد استاندارد تجاوز كرده است. بر اين اساس، كيفيت هوا در 17 روز غير بهداشتي براي گروه‌هاي حساس، در3 روز به صورت غير بهداشتي، در 3روز خيلي غير بهداشتي و 2روز در رده خطرناك بود. نتيجه گيري:ذرات معلق، دي اكسيد گوگرد و منو اكسيد كربن به ترتيب بيشترين سهم را به عنوان آلاينده مسيولِ آلودگي هواي شهر اروميه در شرايط غير استاندارد به عهده داشتند. ريزگردهاي ورودي به شمال غرب كشور، بالا بودنِ سرانه خودرو، بروز پديده اينورژن و استفاده از سوخت‌هاي فسيلي براي گرمايش، از عوامل اصلي آلودگي هواي اروميه هستند. مديريت مشترك با كشورهاي همسايه‌ي شمال غربي براي كنترل ذرات در منبع انتشار، بهينه سازي سيستم حمل و نقل عمومي، رعايت استانداردهاي زيست محيطي در مديريت حمل و نقلِ درون شهري، فرهنگ سازي استفاده از عايق‌هاي حرارتي براي بهينه سازي مصرف انرژي، از مهم‌ترين راهكارهاي پيشنهادي براي كنترل آلودگي هواي شهر اروميه هستند.

Methods & Materials : In this cross-sectional study, the instantaneous concentrations of air pollutants including CO, SO2, NO2 and PM10 were measured at the four stations of Urmia during 2011-2012 by Enviro SA and Ecotec analyzers. Air Quality Index (AQI) was calculated based on interpolation between concentrations of four criteria pollutants (PM10, NO2, SO2 and CO). Then, Urmia air quality based on AQI was classified in groups of good, moderate, unhealthy for the sensitive people, unhealthy, very unhealthy and dangerous. Results : The results of the air quality index indicated that the air quality in 25 days was exceeded the standards in Urmia in 2011-2012. The air quality category included 17 days unhealthy for sensitive groups, 3 days unhealthy, 3 days very unhealthy and 2 days dangerous. Conclusion : Particulate matter, sulfur dioxide and carbon monoxide were as the largest responsible pollutants in non-standard conditions for Urmia air pollution, respectively. Incoming particles to the northwest, high vehicle per capita, inversion occurs, use of fossil fuels for heating are the main causes of Urmia air pollution. Common management with Northwest neighbor countries to the control particles emission at the source, green belt creation around the Urmia city, optimizing public transportation, considering environmental standards at the urban transportation management and promoting thermal insulation in residential buildings are the most appropriate strategies proposed to control Urmia air pollution. Keywords: Air Pollution, Air Quality Index, Responsible Pollutant,