بررسي تفاوت هاي ژنتيكي پاتوتايپ هاي زنگ قهوه اي گندم ايران بر اساس تعيين توالي ناحيه ITS1

سابقه و هدف: بيماري زنگ قهوه‌اي (زنگ برگي) گندم يكي از بيماري‌هاي مهم گندم است كه توسط قارچ Puccinia triticina Erikson ايجاد مي‌شود. در سال‌هاي اخير توالي‌يابي نواحي مختلف DNA ريبوزومي به ويژه ناحيه ITS1 به منظور بررسي تفاوت‌هاي ژنتيكي پاتوتايپ‌هاي عوامل بيماريزاي زنگ‌هاي مختلف گندم مورد استفاده قرار گرفته است. هدف از انجام اين پژوهش، بررسي تشابهات و تفاوت‌هاي موجود بين پاتوتايپ‌هاي عوامل بيماريزاي زنگ قهوه‌اي گندم در مناطق مختلف جغرافيا‌يي ايران بر اساس توالي‌يابي ناحيه ITS1 از DNA ريبوزومي بود. مواد و روش‌ها: در ابتدا DNA يوريدينيوسپورهاي پاتوتايپ‌هاي عامل بيماري زنگ قهوه‌اي گندم استخراج گرديد. سپس از تكنيك PCR و پرايمرهاي ITS5و Rust2 به منظور تكثير ناحيه ITS1 استفاده شد. محصولات PCR تعيين توالي شدند و شماره دسترسي آنها در بانك ژن ثبت گرديد. با استفاده از نرم‌افزار‌هاي MEGA4 و DNA MAN هم ترازي توالي‌ها و مقايسه توالي‌هاي تكرار شونده در طول ناحيه ITS1 انجام گرفت. يافته‌ها: بررسي توالي‌هاي ITS1 تكثير شده جدايه‌ها نشان دهنده تفاوت 1/2-0 درصدي بين آنها بود. اين تفاوت‌ها شامل نواحي جهش يافته، حذف و اضافه شده و نيز اندازه متفاوت ناحيه تكثير شده در بين توالي‌هاي مورد بررسي بود. همچنين مشخص گرديد كه ناحيه ITS1 زنگ قهوه‌اي گندم از تعدادي نواحي تكرار شونده بازي تشكيل شده است. اين نواحي از نظر تعداد واحد‌هاي تكرار شونده و همچنين ترتيب باز‌ها در بين جدايه‌هاي مختلف متفاوت گزارش شدند. نتيجه‌گيري: در مطالعه حاضر با وجود تفاوت در طيف بيماريزايي و جغرافيايي جدايه‌هاي مورد بررسي، توالي‌هاي مربوط به ناحيه ITS1 داراي تفاوت‌ اندكي با يكديگر بودند. از آنجايي كه هيچ‌گونه ارتباط منطقي بين تفاوت‌هاي موجود در ناحيه‌ITS1 جدايه‌ها و تفاوت ميان پاتوتايپ و فنوتيپ جدايه‌ها ‌مشاهده نشد، بنابراين توالي‌يابي اين ناحيه از DNA ريبوزومي نمي‌تواند به عنوان يك ماركر جهت تشخيص پاتوتايپ‌هاي قارچ عامل بيماري زنگ قهوه‌اي گندم مورد استفاده قرار گيرد.