مطالعه تطبيقي ساختار نمايشي در خانه برناردا آلبا با روايت عاشقانه اي از مرگ در ماه ارديبهشت و آخرين پري كوچك دريايي

A Comparative Study of Dramatic Structure in “Bernarda Alba′ s House” and Two Iranian Plays “Death in Ordibehesht” and “Last Mermaid”

فدريكو گارسيا لوركا يكي از نويسندگان نام آشناي ادبيات اسپانيا است كه نمايش نامه هاي شاعرانه اش بر ادبيات نمايشي جهان و آثار نويسندگان ايراني تاثيرگذار بوده است. لوركا نخست، نگارش را با شعر آغازكرد و سپس در آفرينش آثار خود، با بهره گيري از نثري شاعرانه، نمايش نامه هاي برجسته اي نظير «خانه برناردا آلبا» را به رشته تحرير درآورد. بنابر آنچه بيان شد، نگارندگان پژوهشِ حاضر با هدف بررسي تاثير لوركا بر نمايش نامه نويسان ايراني، برآن شدند تا مقاله پيش رو را به نگارش درآورند. پرسش اصلي آن هم به اين مساله اختصاص يافته كه آثار نمايشي لوركا چگونه بر ادبيات نمايشي ايران تاثير گذارده است. پرسش فرعي نيز، مربوط به دلايل تاثير آثار لوركا بر نمايش هاي ايراني است. براي دستيابي به هدف يادشده، نمايش نامه خانه برناردا آلبا به عنوان يكي از مهمترين آثار شناخته شده لوركا، با دو نمايش نامه ايراني؛ "آخرين پري كوچك دريايي" نگاشته چيستا يثربي و "روايت عاشقانه اي از مرگ در ماه ارديبهشت" نگاشته محمد چرمشير، مقايسه شدند. سپس براي فراهم آمدن امكان مقايسه و تطبيق، آثار مذكور ازنظر ساختارِ نمايشي هم بررسي، تجزيه و تحليل شدند. نتايج پژوهش حاضر كه به روش توصيفي-تحليلي و با استفاده از منابع كتابخانه اي به دست آمده، بيانگر آن است كه نمايش نامه هاي مورد بررسي ازلحاظ الگوي روايت، طرح، درونمايه، شخصيت و ساختارِ فضا از شباهت هاي قابل توجهي برخوردارند كه اين امر نشان دهنده تاثيرپذيري نمايش نامه هاي ايراني از آثار لوركا است. همچنين محتواي هريك از آثار نمايشي، به گونه اي نشانگر تقابل سنت و آزادي در جرياني انقلابي است. به بيان ديگر وجود برخي شباهت هاي فرهنگي و زمينه هاي اجتماعي مشترك در نمايش نامه ها، مي تواند يكي از دلايل گرايش نمايش نامه نويسان ايراني به لوركا و تاثيرپذيرفتن از آثار وي باشد.

Spanish dramatist, Federico Garcia Lorca, is famous not only for his amorous plays but also for his impacts on later playwrights, in particular Iranian writers. Lorca initiated his works with writing poems; however, some years later he created his masterpiece “Bernarda Alba? s House” using poetic prose. Accordingly, this research has concentrated on Lorca?s impact on Iranian dramatists and tries to answer the main question how Lorca?s drama affected Iranian dramatic literature while discussing the reasons of such effects. To obtain this goal, “Bernarda Alba? s house” will be compared with two Iranian amorous plays: “Death in Ordibehesht” written by Mohammad Charmshir and “Last Mermaid” written by ChistaYasrebi. These plays are compared and analyzed with regard to dramatic structure. Accordingly, research findings, based on analytic-descriptive method and library sources, show that all mentioned cases in this research are rather similar in various aspects such as narrative model, plot, theme, character and setting structure which all represent the fact that the two mentioned Iranian plays were affected by Lorca?s play. All cases also depict an opposition between convention and freedom through some revolutionary circumstances; that is, if Lorca?s play is accepted by Iranian dramatists, it is largely due to the cultural and social resemblances existing between these plays.