اثربخشي لاگ‌بوك كارآموزي از ديدگاه دانشجويان و اساتيد در دانشگاه علوم پزشكي مشهد: تلفيق دو روش كمي و كيفي

The Efficiency of Medical Externʹʹs Logbook from the Viewpoints of Externs and Faculties of Mashhad University of Medical Sciences: An Integration of Qualitative and Quantitative Methods

مقدمه: لاگ‌بوك در دانشكده پزشكي مشهد به عنوان ابزار نظارت آموزشي و هدف‌مند‌سازي فرايند ياددهي-يادگيري كارآموزان بر محور اهداف آموزشي ملي طراحي و اجرا گرديد. مطالعه حاضر با هدف تعيين اثربخشي لاگ‌بوك كارآموزي از ديدگاه دانشجويان و اساتيد انجام گرديد. روش‌ها: مطالعه حاضر يك مطالعه توصيفي از نوع ارزشيابي بود، كه در سال 1391 در دانشكده پزشكي مشهد انجام گرفت. ابزار پژوهش داراي سه قسمت مشتمل بر يك پرسشنامه با مقياس چهار نقطه‌اي ليكرت و 3 سوال چندگزينه‌اي و 3 سوال بازپاسخ بود كه در دفتر توسعه آموزش دانشكده پزشكي طراحي گرديد. روايي ابزار به روش محتوا و پايايي آن به روش همبستگي دروني (91/0=?) تاييد شد. حجم نمونه با مطالعه پايلوت، 84 كارآموز و 51 عضو هيات‌علمي محاسبه شد. ابتدا 8 گروه باليني به صورت تصادفي انتخاب شدند، سپس پرسشنامه جهت انجام نمونه گيري به روش در دسترس، در اختيار اساتيد و كارآموزان قرار گرفت. داده‌هاي رتبه‌اي و اسمي به روش آمار توصيفي گزارش و با استفاده از نرم‌افزار JMP4 و با انجام آزمون كاي مربع تحليل شد. داده‌هاي كيفي با استفاده از روش summative content analysis مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. نتايج: (83%)71 دانشجو و (81%)40 استاد ميزان صحت اطلاعات مندرج در لاگ‌بوك‌ها ‌را به طور متوسط كم‌تر از 60% گزارش نمودند. (49%)25 استاد معتقد بودند كه لاگ‌بوك بايستي به عنوان سند فعاليت درون‌بخشي دانشجويان، نمره داشته باشد و در عين حال (51%)43 دانشجو معتقد بودند كه اين كار ثبت اطلاعات كذب را افزايش خواهد داد. كارآموزان موفقيت لاگ‌بوك را در دستيابي به 14 پيامد مورد انتظار، به طور معناداري كم‌تر از اساتيد ارزيابي نمودند(0001/0p < ). يافته‌هاي كيفي با نگرش سيستمي به فرايند، در پنج طبقه ماهيت، ساختار، اجرا و نتيجه طبقه‌بندي شده نشان داد كه دانشجويان اعتراض ماهوي به اجراي لاگ‌بوك نداشتند بلكه ساختار و روش اجراي لاگ‌بوك مورد اعتراض بود. نتيجه‌گيري: ارزشيابي فرايند و پيامد استفاده از لاگ‌بوك براي هدف‌مند‌سازي فرايند ياددهي يادگيري نشان داد كه نقايص اجرايي مانع از تحقق پيامدهاي مورد انتظار شده است. توجيه بيش‌تر ياددهندگان و يادگيرندگان و همچنين بازبيني محتوا و فرايند اجرايي مورد نياز است.

Introduction: As an instrument for supervising and directing teaching-learning procedure of learners, logbooks were developed and put into practice according to national educational objectives. This study was performed to determine the efficiency of externs’ educational logbooks. Methods: This descriptive evaluation study was performed in year 2012 in Mashhad Faculty of Medicine. Three study instruments included a 4-point Likert scale questionnaire, 3 multiple-choice questions, and 3 open-ended queries designed in Educational Development Office of faculty of medicine. Instruments’ validity and reliability was approved using content analysis and internal consistency methods (?= 0.91). Sample size was calculated by pilot study, 84 externs, and 51 faculties. Initially, 8 clinical groups were randomly selected, and then the questionnaire for completing sample size was given to faculties and externs. Ordinal and nominal data were reported using descriptive methods and analyzed by JMP4 software using chi square. Qualitative data were analyzed using summative content analysis method. Results: Seventy one externs (83%) and 40 faculties (81%), reported logbook’s information accuracy less than 60% averagely. Twenty five faculties (49%) believed that logbooks must have its own score as a document indicating student’s in-ward activity. This is while 43 students (51%) believed that this could lead to increasing registration of feigned information. Concerning achievement in 14 expected objectives, externs evaluated logbooks to be significantly less effective compared to the extent to which faculties did (p < 0001). Systematically approaching this process, qualitative findings in areas of modality, structure, implementation, and outcome showed that students did not substantively object use of logbook. In fact they opposed the structure and the way in which logbook was used. Conclusion: Evaluation of procedures and outcomes of using logbooks for directing teaching-learning process showed that executive shortcomings have prevented the fulfillment of expected objectives. Further justification for teachers and learners as well as content and procedure revision is needed.