بررسي كفزيان رودخانه قزل اوزن استان زنجان

Study on Bentic organisms of Ghazal Ozan River in Zanjan Province

رودخانه قزل‌اوزن يكي از دو حوزه آبي سد سفيدرود مي‌باشد كه درتقسيمات آبريز ايران بخشي از حوزه درياي خزر محسوب مي‌شود. نمونه‌برداري هر 45 روز يكبار از مهر سال 1386 تا مهر سال 1387در قالب سه منطقه مطالعاتي و هرمنطقه داراي سه ايستگاه توسط دستگاه GPS تعيين شد. نمونه‌ها بافرمالين 4 درصد تثبيت، شناسايي درحد جنس يا گونه سپس برپايه شاخص بيولوژيك هيلسنهوف (HBI) مورد ارزيابي آلودگي مواد آلي قرارگرفت. 20 جنس يا گونه كفزي در7 راسته يا خانواده با غالبيت خانواده Chironomidae شناسايي شد. براساس شاخص بيولوژيك (BI)گونه يا جنس يا خانواده، HBI ايستگاهها تعيين گرديد كه بترتيب 4/5، 3/6، 46/5، 11/5، 13/5، 13/4، 25/4، 4 ،23/4 و وضعيت بيولوژيك رودخانه از نظر كيفي درحد مناسب تا خيلي خوب قرار گرفت. درصد فراواني كفزيان درحوزه استان زنجان Chironomidae با30 درصد،. Caenis spبا 16 درصد، Baetis sp. با 12 درصد، .Hydropsyche sp با 13 درصد، .Simulium sp با 11 درصد، Tabantus atratus و. Sericostoma sp هركدام با‌ 2 درصد وساير كفزيان با14 درصد دركل ايستگاهها در رودخانه قزل‌اوزن حوزه استان زنجان تعيين شد. معيار EPT كه نشانه موجودات شاخص با اكسيژن بالاي آب و غلظت كم مواد مغذي است بر پايه تعداد و تجمع كفزيان رودخانه قزل‌اوزن 41 درصد EPT درمقابل 59 درصد DO بيان مي‌كند يعني 41 درصد كفزيان درمقابل آلودگي مواد آلي حساس و59 درصد سازگار با آلودگي است؛ آلودگي با كاهش اكسيژن محلول و افزايش غلظت مواد ارگانيك و بالانس اين دو مقدار روي كفزيان و حياتBiota) ) رودخانه اثر مي‌گذارد.

Ghazal Ozen is one of the two main Caspian Sea catchments entering to the Sefidrood Dam. Sampling was done within 45 days from October 2009 till October 2011 on 3 stations. Benthic samples were fixed with %4 fomaline and were identified to the genus or species levels and investigated using to the Hilsenhoff biogogical index. In this study, 20 genera 7 orders were identified chironomidae as dominant family. Hilsenhoff Biological Index (HBI) for the 9 studied stations, were respectively, 5.4, 6.3, 5.46, 5.11, 5.13, 4.13, 4.25, 4, 4.23.The biological status of rivers based on HBI data was in the range of very good level. In the study, Chironomidae (30%), caenis sp. (16%), Baetis sp.(12%), Hydropsyche sp. (13%), Simmulium sp. (11%), Tabantus atratus and Sericostoma sp. (2%) and remaining benthos (14%) in Ghazan Ozan River. The results showed that the presence of organic matter pollutant has reduced oxygen levels and also affected the biota in Ghazal Ozan River.