رواسازي، اعتباريابي و تحليل عاملي مقياس گرايش به تفكر انتقادي ريكتس در مقطع متوسطه

Reliability, Validity and Factor Analysis of Rickettsʹʹ Critical Thinking Disposition Scales in High School

زمينه: اهميت گرايش به تفكر انتقادي در نظام آموزشي و برنامه‌هاي درسي در سطوح قبل از آموزش عالي ضرورت وجود ابزاري با فرم كوتاه جهت سنجش اين سازه را نشان مي‌دهد. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسي روايي، اعتبار و ساختار عاملي پرسشنامه گرايش به تفكر انتقادي ريكتس (2003) در دانش‌آموزان مقطع متوسطه صورت گرفت. روش: در اين پژوهش توصيفي پيمايشي، با روش نمونه گيري خوشه‌اي چند مرحله‌اي نمونه‌اي 472 نفر (270 دختر و 202 پسر) از دانش‌آموزان مقطع متوسطه شهر مشهد در سال تحصيلي 90-89 انتخاب شدند و پرسشنامه گرايش به تفكر انتقادي را تكميل نمودند. روايي اين پرسشنامه، از طريق روايي محتوا، روايي سازه و روايي عاملي ارزيابي شد. اعتبار اين پرسشنامه نيز از طريق همساني دروني و روش تصنيف (دو نيمه كردن) مورد بررسي قرار گرفت. يافته‌ها: ضرايب آلفاي كرونباخ براي تمام خرده مقياس‌ها و كل مقياس در هر دو جنس و كل آزمودني‌ها از نظر روان‏سنجي مطلوب به دست آمد؛ و تمامي همبستگي‌هاي بين خرده مقياس‌ها و نمره كل مقياس نيز معنادار بود. نتايج حاصله از تحليل عاملي تاييدي نيز حاكي از برازش مطلوب و قابل قبول ماده‌ها داشت. نتايج روش دو نيمه كردن نيز نشان داد ضريب قابليت اعتماد آزمون در حد مطلوبي است. نتيجه‌گيري: با توجه به نتايج پژوهش حاضر مي‌توان گفت كه نسخه‌ي فارسي پرسشنامه‌ي گرايش به تفكر انتقادي، در جامعه‌ي ايران اعتبار و روايي خوبي دارد و مي‌توان از آن براي سنجش ميزان گرايش به تفكر انتقادي در دانش‌آموزان مقطع متوسطه بهره گرفت.

Background: The importance of critical thinking disposition in educational system and curricula at levels prior to higher education is indicative of the need for a short-form tool to measure this construct. Objective: The aim of this study was to investigate the reliability, validity and factor structure of Rickettsʹ (2003) Critical Thinking Disposition Questionnaire among high school students. Methods: In this descriptive-survey research, 472 high school students (270 girls and 202 boys) in Mashhad in the school year 2010-2011 were selected using multistage cluster sampling, who completed Critical Thinking Disposition Questionnaire. The validity of the questionnaire was assessed using content validity, construct validity and factorial validity. The reliability of the questionnaire was examined by internal consistency and split-half method. Findings: Cronbachʹs alpha coefficients were calculated for all scales and subscales for both genders and all subjects with regards to favorable psychometric properties. All correlations between subscales and total scale score were significant. The results of confirmatory factor analysis indicated that the items were good fit. Moreover, the result of split-half method showed that reliability coefficient of the test was satisfactory. Conclusion: The results of the study showed that the Persian version of the Critical Thinking Disposition Questionnaire has a good reliability and validity in Iranian society and is an appropriate instrument for assessing critical thinking disposition in high school students.