مكان‌يابي بهينه صنايع تبديلي و تكميلي خرما در شهرستان كازرون

Optimum Location of date processing industries in Kazerun Township

صنايع تبديلي بخش مهمي از فرآيند توليد در بخش كشاورزي است كه به كمك تكنولوژي مازاد توليد را به ارزش افزوده تبديل كرده و افزايش درآمد كشاورزان را در پي خواهد داشت. توسعه اين صنايع با توجه به استفاده از امكانات و قابليت هاي موجود در روستاها، نقش موثري در توسعه روستايي نيز ايفا مي‌كند. مقاله حاضر به مكان‌يابي صنايع تبديلي خرما در شهرستان كارزون، به عنوان يكي از اساسي ترين محصولات كشاورزي اين شهرستان مي پردازد. براي ارزيابي شاخص ها و اولويت بندي بخش هاي ششگانه شهرستان براي توسعه يا تاسيس واحدهاي فرآوري خرما، تكنيك چندشاخصه تحليل سلسله مراتبي (AHP) مورد استفاده قرار گرفت. داده هاي مورد نياز با طراحي پرسشنامه مقايسه هاي زوجي و مصاحبه با كارشناسان جهاد كشاورزي و صنايع روستايي شهرستان جمع آوري شد. بر اساس نتايج، بيشترين اهميت نسبي به ترتيب مربوط به شاخص هاي دسترسي به مواد اوليه (27/0)، سودآوري اقتصادي (24/0)، دسترسي به شبكه حمل ونقل (19/0)، منابع انرژي (09/0)، شرايط جغرافيايي (08/0)، قيمت زمين (07/0) و نيروي كار (06/0) بدست آمد. در نهايت بهترين اولويت هاي مكاني براي صنايع تبديلي و تكميلي خرما در سطح شهرستان نيز بر اساس شاخص هاي فوق به ترتيب براي بخش خشت (29/0)، بخش مركزي و بخش كنارتخته و كمارج بطور مشترك (22/0)، جره و بالاده (11/0)، چنارشاهيجان (1/0) و كوهمره (06/0) مشخص گرديد.

Agro-processing industries are an important part of agricultural production. Processing procedure leads to the farmers’ additional income by transformation of surplus products to added value. Utilizing the existent possibilities, these industries play an important role in rural development. As one of the main agricultural products of the Kazerun Township, the locational analysis of date processing industries is investigated in this study. The Analytical Hierarchy Process (AHP) methodology was used to assess of criteria and determine priorities of sextuple districts of the region for date processing industries. Data was gathered through interviewing the rural industries and agricultural experts of the region and completing the criteria and alternatives pairwise comparison questionnaires. As the results, the relative weights of the criteria were determined as 0.27, 0.24, 0.19, 0.09, 0.08, 0.7 and 0.06 respectively for raw material availability, economical profitability, transportation accessibility, energy resources, geographical situations, land price and labor force. Regarding these weights and also the alternatives pairwise comparisons, the ultimate prioritization of the sextuple districts of the region for date processing industries was distinguished as 0.29, 0.22, 0.11, 0.1 and 0.06 respectively for the districts of Khesht, Central and Kenartakhteh & Komarj (in common), Jarreh & Baladeh, Chenarshahijan and Kouhmareh.