بازسازي پالينولوژيك 1500 سال تاريخچه پوشش گياهي ويسر در شمال ايران

Palynological reconstruction of 1500 years of vegetation history of Veisar (N Iran)

در اين پژوهش، تغييرات پوشش گياهي ويسر (منطقه كجور، مازندران) در اواخر هولوسن با كمك پالينولوژي (گرده-شناسي) و تعيين سن به روش راديوكربن، بازسازي و نقش آب و هوا و فعاليت انسان در اين تغييرات بررسي مي شود. نمودار گرده‌ ويسر نشان مي دهد كه در طول حدود 1500 سال گذشته، توسكا همواره در منطقه مورد مطالعه وجود داشته است. برخلاف توسكا، لرگ كاهش چشمگيري را در حدود 900 سال پيش نشان مي دهد و پس از آن به تدريج از پوشش گياهي اطراف تورب‌زار ناپديد مي شود. به نظر مي‌رسد كه كاهش لرگ با پديده آب و هوايي موسوم به بي نظمي اقليمي سده هاي مياني در ارتباط باشد كه آب و هوايي گرمتر و پرباران تر را براي حدود 1000 سال پيش براي شمال كشور پيشنهاد مي كند. درختان مهم جنگلي بويژه راش و ممرز نقش مهمي در تركيب پوشش جنگلي منطقه در كل زمان مورد بررسي به خود اختصاص مي دهند؛ هرچند، در پي تغييرات آب و هوايي و فعاليت هاي انسان، تغييرات چشمگيري در فراواني آن‌ها در طول زمان ديده مي شود. مهمترين نشانه هاي دخالت انسان در اكوسيستم اوليه و تغيير كاربري زمين در منطقه ويسر، وجود گرده‌هاي درختان ميوه (گردو و فندق)، مقادير چشمگير خرد‌ه‌هاي ‌زغال، كاهش قابل توجه گرده درختان جنگلي و افزايش گرده گونه هاي علفي است. ويژگي هاي رسوبي و داده هاي حاصل از سنجش حساسيت مغناطيسي مغزه ويسر حاكي از وقوع فرسايش در اطراف تورب‌زار ويسر است كه با توجه به حضور ديرينه انسان مي توان آن را نشانگر افزايش فعاليت انسان در منطقه دانست. وجود قبرهاي قديمي در روستاي ويسر نشانه اي ديگر از حضور دراز مدت انسان در منطقه ويسر است.

Pollen analysis and AMS radiocarbon dating of a short sediment core from a mire in Veisar (Mazandaran province, N Iran) reveals the late-Holocene vegetation history of the area. High pollen values suggest that Caucasian alder (Alnus subcordata) has been present in the vicinity of the mire throughout the record. Wingnut (Pterocarya fraxinifolia), which was previously abundantly present, shows a dramatic decline around 900 BP and gradually disappears thereafter. Being also present in other palynological studies from the central Hyrcanian forests as well as from western Georgia, the Pterocarya decline might be attributed to a regional climate change, synchronous with the Mediaeval Climatic Anomaly. The high values of beech (FAGUS), hornbeam (CARPINUS), oak (QUERCUS) and elm (ULMUS) pollen imply the presence of species-rich forest on the slopes surrounding the study area over the past 1500 years. The occurrence of anthropogenic pollen grains, e.g. JUGLANS and CORYLUS, suggests long-term human impact in the region, whereas high values of ARTEMISIA and CHENOPODIACEAE AND AMARANTHACEAE pollen indicate open vegetation on or in the immediate vicinity of the peatland.